مدرسه «نادر دیوان‌بیگی» یکی دیگر از آثار  تاریخی و معماری شهر «بخارا» می‌باشد که در تور ازبکستان و تاجیکستان نازنیوز بازدید می‌شود. مدرسه نادر دیوان‌ بیگی توسط نادر دیوان‌بیگی با دستور وزیر بخارا به نام «امام قلی‌خان» در سال‌های 1622 و 1623 میلادی  ساخته شده است. این مدرسه در سمت شرق مجموعه لب حوض واقع است که در ابتدا به عنوان کاروان‌سرای ساخته شده است.
سازهٔ مدرسه و همچنین خانقاهی که در نزدیکی آن جای دارد به اسم وزیر نامداری که دستور ساخت آنها را داده نامگذاری شده‌است. وزیرْ نادر در دربار یکی از نیرومندترین فرمانروایان دودمان اشترخانی؛ امام‌قلی‌خان، که در سال‌های ۱۶۱۱–۱۶۴۲ در بخارا فرمان می‌راند، کار می‌کرد. کابینهٔ امام‌قلی‌خان یکی از پایدارترین و کمابیش آرام‌ترین کابینه‌ها در تاریخ اشترخانیان بخارا بود. در این دوره فرمانداران نه تنها به جنگ‌های پیوسته، بلکه به شهرسازی نیز توجه داشتند.
بعدا بنا به فرمان امیر به مدرسه تبدیل شده است. در این ساختمان ایوان، مسجد و کلاس بزرگ وجود ندارد. اطراف حیاط از چهار طرف با حجره‌های کوچک دو طبقه‌ای احاطه شده است. به حجره‌ها درهای تزئین شده به سبک حکاکی و بالای درها نرده‌ها نصب شده است. روی حیاط آجر فرش شده است. روبرویی مدرسه نادر دیوان‌بیگی حوض موجود است. پیش طاق آن بسیار با عظمت و زیبا است. مدرسه نادر دیوان‌ بیگی طبق نمونه مدرسه شیردار در سمرقند ساخته شده است. ولی به جای شیرهای معروف در پیشطاق مدرسه مرغ‌های افسانه‌ای هما به تصویر کشیده است.
در بین نقش و نگارهای گیاه‌ مانند در آن تصویر کاشی‌کاری مرغ هما افسانه‌ای در حال پرواز به سوی خورشید و تصویر گوزن در  حال چریدن با رنگ‌های براق منعکس شده است. روی حاشیه‌ها کتیبه‌های عربی نوشته است. 3 تا پیش‌ ایوان 2 طبقه‌ای در 2 طرف پیشطاق مدرسه نادر دیوان‌بیگی خیلی زیبا تزئین شده است. 2 گلدسته با نقش‌های روی طاق هم‌آ هنگ است. عرض مدرسه 52 متر در 49 متر، اندازه حیاط آن 34 در 30 متر است.
مدرسه نادر دیوان‌ بیگی چند بار مورد تعمیر قرار گرفته. رطوبت در گنبد، طاق و دیوارهای مدرسه از بین برده، حجره‌های آسیب‌دیده بازسازی شده است. با تلاش‌های هنرمندان سمرقند و بخارا نمای اساسی مدرسه دوباره زیباDی اصلی خود را کسب کرده است. مدرسه نادر دیوان‌ بیگی درسال 1993 میلادی همزمان با دیگر یادگاری‌های تاریخی مرکز بخارا در فهرست میراث جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) قرار گرفته  است.