در فاصله نه چندان دور از شهر تورسن‌زاده درّه شیرکنت[2] شروع شده است؛ جایی که پارکی طبیعی-تاریخی با همان نام واقع شده است. پارک در ژوئن سال1991م به منظور حفاظت از گیاهان منحصر به فرد منطقه، اکوسیستم‌ها و بناهای فرهنگی و طبیعی بعلاوه مطالعه دقیق درباره‌ی منطقه‌ی جنوب غربی حصار تأسيس شده است.
آرامگاه‌های طبیعی و تاریخی در درّه رودخانه شیرکنت همراه با چشم‌اندازهای تماشایی از قسمت‌های اصلی پارک طبیعی-تاریخی از مکان‌های بزرگ علمی و تفریحی مهم هستند.
سه محل که شامل بیش از 400 جای پای دایناسور در عصرهای مختلف می‌شوند، از اصلی‌ترین موضوعات زمین‌شناسی به حساب می‌آیند.
نخستین محلّ جای پا از این جانور خزنده غول پیکر در ریزابه‌های سمت راست رودخانه شیرکنت کمی بالاتر از روستایی با همین نام واقع شده است.
دو جای پا در اینجا روی سطح آهکی قرار دارند. طول جای پا به طور متوسط 5/0 متر و عرضش بیش از 30 سانتیمتر و طول قدم تقریباً 75 سانتیمتر است. نمونه جا پاهای حیوانی که در شیرکنت یافت شده است در گونه جدید دایناسورها که ازطبقه تروپودا هستند و به نام ماكروپادا سوروس‌گراويس[4] مشهور هستند.
روستای شيركنت
دومین گروه از جاپاهای دایناسورها در 5کیلومتری مصبّ رودخانه شیرکنت قرار دارد. جاپاها در اینجا متعلّق به تريداستولوس[5] است و اغلب آنها تقریباً 50 سانتیمتر طول دارند و همچنین بعضی از آنها تقریباً 65 سانتیمتر طول و 45 سانتیمتر عرض دارند.
سوّمین گروه از جاپاها نزدیک روستای پشمی‌خانه است و جاپاها متعلّق به تريداكتولوس[6] است که یک غول پیکر واقعی بوده است. طول پای این جانور از 70 سانتیمتر تجاوز می‌كند. عرض آن 60 سانتیمتر و عمق گودی زمین در زیر جای پاها بالای 10 سانتیمتر است. فسیل‌های کمیاب حلزون‌ها و نرم‌تنان، آثار موج‌های نامنظم، شکاف‌های خشک شده در کف دریا و چیزهای باستانی دیگری که از زمان دایناسورها باقی مانده است.
رد پاي دايناسور در درّه شيركنت
در منطقه مجسّمه‌های اصیل و مصوّر از برج‌ها، قلعه‌ها به طور گسترده‌ای پیدا مي‌شود. لبه‌های برآمده‌ی بسترهای رودخانه که متحمّل فرسایش شده و تنگه‌هایی عظیم، آبشارهایی زیبا و غارهای بزرگ را به وجود آورده است. همه کوهستان با سنگ ماسه‌ی قرمز، درخچه‌ها و با درخت‌های سرو‌کوهی سبز تیره منحصر به فرد آراسته شده است. بناهای یادبود عصر حجر و قرون وسطی مانند مکان‌ها‌یی که انسان‌های اولیّه در آن زندگی می‌کردند. استخراج اولیّه قوطی‌های مسی از آرامگاه‌ها و وسایل آبیاری چیزهایی هستند که ارزش باستان‌شناسی دارند و باستان‌شناسان را به این درّه می‌کشانند.
موضوعات جالب قوم‌نگاری که اساساً در روستای پشمی‌خانه متمرکز بوده‌اند، بعضی از سنّت‌های فرهنگی و مذهبی ساکنین امروزی درّه رودخانه شیرکنت را اثبات می‌كنند. راه آبی اصلی درّه رودخانه شیرکنت و ریزابه‌هایش صندل‌دريا و رودخانه هزارخانه می‌باشند. رودخانه شیرکنت به سوی رودخانه سرخان‌دریا جریان دارد و 47 کیلومتر طول مسير رودخانه می‌باشد. در بالای روستای پشمی‌خانه راهی در امتداد رودخانه سرخان‌دریا و رودخانه صندل‌دريا قرار دارد. در امتداد رودخانه هزارخانه هیچ راهی وجود ندارد؛ تنگه‌ای راه ارتباط را برای رسیدن به قسمت‌های بالاتر بسته است.
درّه تاريخی و طبيعی شيركنت
حیات وحش منطقه گوناگون است. در آنجا پلنگ‌های سفید (اونس‌ها)، خرس‌ها، گربه‌ی سموری، قاقم‌ها، بزهای وحشی سیبریه‌ای وجود دارند. بعضی از پرندگان و حشرات زیست کننده در این منطقه در کتاب قرمز که درباره گونه‌های نادر و منقرض شده تاجیکستان می‌باشد ثبت شده‌اند. تعدادی از آنها عبارتند از: خروس‌برفی، گریفون، شاهین ترکستان، قوش، عقاب‌بربری، دم‌چلچله‌ای، پروانه‌های نادر و غیره
[2].Shirkent Valley
[3].Theropoda
[4].Macropodosaurus Gravis
[5].Tridactylous
[6].Tridactylous
منبع: کتاب دیار تاجیکان/ گردآورنده: ج عابد خراسانی
دیدگاه خود را بنویسید