بالجوان يك منطقه تاریخی در تاجیکستان است. نتایج حفّاری‌های طولانی مدت باستان‌شناسی در كوروكسای در نزدیکی بالجوان امروزی ثابت می‌کند که 200-800  هزار سال پیش زندگی گیاهی جلگه‌ای و بدون درخت در این ناحیه نفوذ داشته است و حیوانات عجیبی همچون اسب‌ها، کرگدن‌ها، میمون‌های ‌وابسته به میمون‌های دم‌کوتاه امروزی، ببر‌های دندان شمشیری، زرّافه‌ها و نیاکان فیل‌ها می‌زیسته‌اند. بیش از هزار سال پیش بالجوان جزئی از حکومت سامانی بود.
بالجوان در دهه‌ی 1860 به عمارت بخارا پیوست و یکی از حومه‌های غنی آن شد. نواحی امروزی منطقه مسکونی ختلان نظیر دنغره، تیمورملک، واسع و ناحیه خاولينگ، همچنین كانگورت، سرخسرو، جوربغل و توتكاول بخشی از حومه‌ی بالجوان بودند. حدود 20000 خانوار با جمعيّتی بالغ بر 60000 نفر که بیشترشان کشاورز بودند در اینجا وجود داشت.
مرکز بالجوان، كانغورت بود، که یکشنبه‌ها و چهار‌شنبه‌ها بازار بزرگی در آن بر پا می‌شد، و اقلام و کالاهای مهمّی از هند، ترکستان، افغانستان و روسیه در آنجا به فروش می‌رسید. هنرمندان بومی اقلام نقره، پارچه‌های ابریشمی غنی، مس، ظروف‌سفالی و چوبی و نمد می‌ساختند. در اواخر قرن 19 حومه بالجوان چندین سال متوالی خشكسالی را تجربه کرد که باعث از بین رفتن محصول شد و کشاورزان نتوانستند مالیات خود را به طور کامل پرداخت کنند. سال 1885 بعد از چندین سال خشكسالی اوّلین سال خوب برای پرورش محصولات بود و از روستاییان خواسته شد نه تنها مالیات همان سال، بلکه بدهی سال‌های قبل را نیز پرداخت نمایند. این کار باعث شورش عظیمی در میان کشاورزان محلّی شد و درگیری شدیدی را با مأمورین دولتی ایجاد کرد. شورش روستاییان از واسع شروع شد امّا خيلي زود كنترل شد.رودخانه درّه شوراب - سرخسرو

در دهه‌ی 1920 در دوران تشکیل فرمانروایی شوروی در بالجوان جنگ خشم‌آلودی میان ارتش سرخ و گروهای محلّی مورد حمایت از بیرون وجود داشت. ژنرال مشهور ترک اسماعيل انور‌پاشا در این منطقه می‌جنگید. او در همین جا کشته و در بالجوان به خاک سپرده شد. در دوران شوروی محلّ تدفین او به یادگار نگاه داشته نشده بود هر چند ساکنین بومی از جای قبر او با خبر بودند. در سال 1996 ترکیه با اجازه و کمک دولت تاجیکستان محل دقیق قبر او را شناسایی کرده و بقایای آن را به ترکیه برد.

آبشار مولاخانی- سرخسرو

امروزه ناحیه بالجوان بخشی از ختلان است و با گیاهان و جانوران مختلف خود یکی از زیبا‌ترین مکان‌های کشور تاجيكستان را تشکیل می‌دهد. در نوامبر سال 2001 دولت تاجیکستان بالجوان را به عنوان یک منطقه‌ی گردشگری بین‌المللی معرفی کرد و در تابستان 2002 برنامه‌ی توسعه این ناحیه برای سال‌های 2002 تا 2012 ابلاغ و آغاز به کار شد.
مقیاس‌ها برای توسعه‌ی قابلیّت گردشگری ناحیه در این برنامه تعریف شده است. هتلی 3‌ ستاره برای 50 مهمان، دو ایستگاه مولّد برق با قابلیت 750 کیلووات برای هر کدام، یک مرکز تجدید اسکان، یک مرکز گردشگری و موزه‌ای برای تحقیقات منطقه‌ای در این مکان ساخته خواهد شد.

Baljuvon
اسماعیل انور (۲۲ نوامبر ٬ ۱۸۸۱ - ۴ آگوست ٬ ۱۹۲۲) که در خلال نقش‌های نظامی و سیاسی که در عثمانی داشت از سوی اروپاییان بیشتر با عنوان (انور پاشا) ترکی:Enver Paşaذشناخته می‌شد، از فرماندهان رده بالای ارتش عثمانی و رهبر قیام ترکان جوان بود. او فرماندهی کلّ ارتش عثمانی را هم در جنگ بالکان و هم در جنگ جهانی اولبر عهده داشت.

منبع: کتاب دیارتاجیکان/ گردآورنده: جواد عابد خراسانی