موقعیت مکانی و عظمت قلعه
قلعه بختک، در 2 کیلومتری شمال شرق شهر لیلان در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این قلعه از بزرگترین آثار تاریخی استان است و عظمت و شکوه آن، گویی رازهای ناگفته‌ای از تاریخ را در دل خود نهفته دارد.

قدمت و تاریخچه
بر اساس سند ثبتی سازمان میراث فرهنگی کشور، قدمت قلعه بختک به دوره پیش از تاریخ و اسلامی می‌رسد. قوی‌ترین نقل قول در میان کهنسالان لیلان، این قلعه را به بختک، یکی از وزرای انوشیروان پادشاه ساسانی، نسبت می‌دهد.

مشخصات معماری
دیوار قلعه که به صورت خاکریز است، دارای ابعاد تقریبی 900 در 600 متر و ارتفاعی در حدود 7 متر در بلندترین قسمت خود است. در قسمت جنوب محوطه، دروازه‌ای به نام "قبله قاپوسی" یا دروازه قبله وجود دارد. در شمال غربی دیوار غربی نیز، چندین فاصله در میان دیوار مشهود است که می‌توان آن را به عنوان دروازه‌ای دیگر فرض کرد و از این نظر با دروازه‌های ورودی آتشکده آذرگشسب قابل مقایسه دانست.

آثار و یافته‌های باستانی
در بررسی‌های به عمل آمده در محوطه قلعه، تکه سفال‌های متنوعی از هزاره اول قبل از میلاد تا قرن نهم هجری کشف شده است. این سفال‌ها شامل تکه‌های ساده خاکستری به رنگ تیره و روشن مربوط به هزاره اول، تکه‌های فعال کرم رنگ با خطوط کم رنگ سبز رنگ از قرون سوم و چهارم، تکه‌های سفال به رنگ فیروزه‌ای ساده و صدفی و آبی لاجوردی و سبز با خطوط سیاه، و همچنین سفال‌های ساده به رنگ قرمز و کرم رنگ مربوط به دوره ساسانی است.
علاوه بر سفال‌ها، تکه‌های شکسته شده خمره‌های بزرگ با خطوط موج دار و زائده‌های برجسته در بدنه مربوط به دوره اشکانی نیز به دست آمده است. همچنین، تکه‌های بزرگ و کوچک سنگ جوش و جوش فلز نیز مشاهده شده‌اند که نشان از پیشرفت و رواج صنعت و کارگاه‌های فلزی در این منطقه دارد. فراوانی آجر و سنگ در این محوطه نیز حاکی از وجود صنعت شهرسازی به صورت پیشرفته در دوره‌های مربوط به خود می‌باشد.

ثبت در فهرست آثار ملی
محوطه قلعه بختک در تاریخ 19/5/1379 به شماره 2780 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

اهمیت قلعه بختک
قلعه بختک، به عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی، از نظر قدمت، معماری، و یافته‌های باستانی، حائز اهمیت بسیاری است. حفظ و احیای این قلعه، گامی مهم در حفظ هویت تاریخی و فرهنگی کشورمان خواهد بود.