کاخ آپادانای شوش، مشهور به قصر زمستانی، یکی از باشکوه‌ترین بناهای شوش و از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران است. این کاخ که در دوران هخامنشیان بنا شده، نمادی از قدرت و عظمت این سلسله پرآوازه است. کاخ آپادانا در شوش، بنایی باشکوه از دوران هخامنشیان، در حدود سال‌های 515 تا 521 پیش از میلاد به دستور داریوش بزرگ بر روی بقایای عیلامی بنا شد. دیوارهای خشتی با نمای آجری و ستون‌های سنگی، استحکام و زیبایی را به این کاخ هدیه می‌دادند. تزئینات داخلی با آجر لعاب‌دار و نقش سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و گل نیلوفر آبی، شکوه و جلال هخامنشیان را به نمایش می‌گذاشت. آتش‌سوزی در زمان اردشیر اول، صدماتی به کاخ وارد کرد، اما بازسازی در زمان اردشیر دوم، آن را به رونق سابق بازگرداند. حمله اسکندر ویرانی نهایی را برای این کاخ به ارمغان آورد، اما عظمت و شکوه آن هنوز در تاریخ ایران باستان جاودانه است.

تاریخچه:

• ساخت کاخ آپادانا در حدود سال 515 پیش از میلاد به دستور داریوش بزرگ آغاز شد و تکمیل آن حدود 30 سال به طول انجامید.
• پس از داریوش، خشایارشا جانشین او، تالارهای دیگری به کاخ اضافه کرد و تزئینات و مجسمه‌های باشکوهی به آن افزود.
• در طول تاریخ، کاخ آپادانا بارها مورد هجوم  و غارت قرار گرفت. اسکندر مقدونی در سال 330 پیش از میلاد، پس از فتح شوش،  کاخ آپادانا را به آتش کشید.
• کاوش‌های باستان‌شناسی در شوش در اواخر قرن نوزدهم میلادی آغاز شد و در سال 1913، کاخ آپادانا توسط باستان‌شناسان فرانسوی کشف شد.

معماری:

• کاخ آپادانا بر روی یک صفه مرتفع ساخته شده و از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
  • تالار مرکزی: تالاری مربع شکل با 36 ستون سنگی که سقف آن را نگه می‌داشتند.
  • ایوان‌های شمالی، شرقی و غربی: هر ایوان دارای 12 ستون بود و به عنوان ورودی تالار
• تزئینات:
  • دیوارهای کاخ با آجر لعابدار و نقوش برجسته تزئین شده بودند.
  • نقوش برجسته، سربازان هخامنشی، درباریان، و نمایندگان ملل مختلف را در حال ادای احترام به شاه نشان می‌دهند.
  • در کاخ آپادانا، مجسمه‌های سنگی عظیمی نیز وجود داشت که تعدادی از آنها به موزه‌های مختلف جهان منتقل شده‌اند.

اهمیت:

• کاخ آپادانا به عنوان یکی از مهمترین بناهای تاریخی ایران، در سال 1979 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
• این کاخ نمادی از قدرت و عظمت سلسله هخامنشیان و شاهکار معماری و هنر ایرانی است.
• کاخ آپادانا هر ساله پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر جهان است که برای دیدن عظمت و شکوه این بنای تاریخی به ایران سفر می‌کنند.

تحقیقات:

• کتاب‌ها:
  • تاریخ ایران باستان، جلد دوم، حسن پیرنیا
  • شوش، دیوید استروناخ
  • کاخ آپادانا، علیرضا شاپور شهبازی
• مقالات:
  • "معماری کاخ آپادانا"، مجله باستان‌شناسی و تاریخ، شماره 13
  • "تزئینات کاخ آپادانا"، مجله هنر و معماری، شماره 25
• وب‌سایت‌ها:
  • https://whc.unesco.org/en/list/114