تاریخی
گوردخمه دکان داوود
/post-284گوردخمه ها، مکان‌هایی مقدس برای دفن مردگان هستند که در پهنه استان کرمانشاه چندین و چند نمونه از آنها را میتوان یافت. گوردخمه‌ها روایتگر آیینهای باستانی تدفین هستند و در این میان گوردخمه دکان داوود، یکی از نمونههای مهم گوردخمههای ایران است.
عمارت مسعودیه
/post-283عمارت مسعودیه در نزدیکی میدان بهارستان تهران، یکی از زیباترین ساختمان‌های تهران قدیم است که به خوبی مرمت شده و میزبان تهرانی‌ها و تمام تهرانی‌هاست. مسعودیه شاهد روزهای مهمی در تاریخ معاصر ایران بوده است؛ روزهایی تأثیرگذار از دوران قاجار و رویدادهای مشروطه که باعث شده این بنا در فهرست آثار ملی ایران ثبت شود.
چهارتاقی تیموری
/post-282چهارتاقی تیموری شیروان متعلق به دوره‌ی تیموری است که یکی از سرداران «تیمور گورگانی» در آن آرمیده است. بر روی قبر این سردار، تاریخ 785 هجری قمری به عنوان سال درگذشت او ذکر شده است پس دور از ذهن نخواهد بود که تاریخ ساخت بنا نیز مربوط به همان زمان باشد.
برج مهماندوست
/post-281برج مهماندوست که به نام برج معصوم‌زاده نیز شناخته می شود، در جنوب روستاى مهماندوست و نزديکى امام‌آباد، در ۲۰ کيلومترى شمال خاوری شهر دامغان در استان سمنان و بر سر راه به شاهرود جای دارد.
باغ فتح آباد
/post-279باغ فتح‌آباد که به بیگلربیگی نیز مشهور است، یکی از باغ‌های وسیع و زیبای کویر ایران است که در بخش «اختیارآباد» کرمان جای دارد. باغ فتح‌آباد یادگاری است از دوران پادشاهی قاجار که گفته می شود الگویی برای ساخت باغ شاهزاده ماهان بوده است و هم‌اکنون نیز در سایه شهرت باغ شاهزاده ماهان خلوت گزیده است.
آتشکده چهارتاقی نیاسر
/post-278آتشکده نیاسر یک چهارتاقی گنبدی در کناره دشت کاشان، در دامنه رشته کوه کرکس، در بخـش نیاسر، بر خرسنگ های رو به شهر نیاسر، در خاور شهرستان کاشان و بر بلندای 1741 متری از سطح دریا بنا شده است.
آتشکده اسپاخو
/post-277اثر مشهور آتشکده اسپاخو در روستايي به همين نام و در 61 کيلومتري جنوب غرب شهر آشخانه، مرکز شهرستان مانه و سملقان در نزديکي جاده گرگان به بجنورد قرار دارد. در روستای اسپاخو تاکنون 14 اثر و محوطه تاريخي شامل آتشکده اسپاخو، قلعه شهر سوخته، معدن تاريخي، ساختار هاي آرامگاهي، قلعه ساساني، محوطه باستانی اسپاخو، حمام، راه قديمي، محوطه ساساني، رشته قنات قديمي، محوطه اسلامي و محوطه چشمه علي اصغر شناسايي شده است. اما مهمترين و شاخص ترين اثر اين مجموعه آتشکده اسپاخو است که بر روی تپه اي نسبتاً بلند در جنوب روستاي امروزي اسپاخو قرار دارد.
آرامگاه شاه نعمت الله ولی
/post-276داستان آرامگاه شاه نعمت الله ولی با آغاز سده نهم، به سال 808 خورشیدی، یعنی تاریخ درگذشت وی آغاز میشود. هنگامی که شاه نعمتالله در شهر کرمان درگذشت، پیکرش را در ماهانِ کرمان در باغی به خاک سپردند. سپس به فرمان «سلطان احمدشاه بهمنی»، پادشاه دکن هندوستان که یکی از پیروان و هواخواهان او بود، گنبد و بارگاهی بر گور شاه نعمت الله ساخته شد.
قلعه خرانق
/post-275قلعه خرانق، سازه ای مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان اردکان، بخش خرانق، روستای خرانق قرار گرفته است.
قلعه فورگ
/post-273قلعه «فورگ»، که قلعه «میرزا رفیع خان» نیز خوانده میشود، در سرزمینی ییلاقی در شمال روستای فورگ، در 5 کیلومتری شهرستان «درمیان» و ۱۱۰ کیلومتری غرب «بیرجند»، در استان «خراسان» قرار گرفته است. این دژ در بلندای ۱۸۴۰ متری بر روی بلندیهای دره درمیان و در دامنه کوه «مومن آباد» قرار دارد که به دشت «اسدیه» میرسد.
قلعه فلک الافلاک
/post-272«فَلَک الافلاک» و « قلعه دوازده برج» و « کاخ اتابکان» از نامهای دژ «شاپورخواست» در خرم آباد است. واژه فلک الافلاک که مترادف آسمان آسمان هاست، در دوره قاجار بر روی این دژ نهاده شد.
گوهر تپه
/post-271گوهر تپه یکی از محوطه‌های باستانی پیش از تاریخ شمال ایران در استان مازندران است که در شهرستان بهشهر و در ۲ کیلومتری شمال غربی رستمکلا وکیلومتر ۳۰ جاده ساری به بهشهر قرار گرفته است. این محوطه باستانی در دشتی واقع شده که در جنوب آن مراتع و کوهستانهای جنگلی و کوهستانی سرسبز قرار دارد.
مجموعه تاریخی فرح آباد
/post-270محوطه تاریخی فرح آباد با مساحتی حدود 40 هکتاری، در 28 کیلومتری مسیر ساری به فرح آباد قرار دارد و تنها دو کیلومتر با ساحل دریا فاصله دارد. این مجموعه شامل مسجد، مدرسه، قسمتهایی از یک پل و همچنین قصر و حمامی متعلق به دوره حکومت صفویان است.
ارامگاه باباطاهر
/post-269آرامگاه باباطاهر، نام مزار عارف و شاعر سده پنجم هجری قمری، سازهای است که بر فراز تپهای در شمالغربی همدان، مقابل قله الوند و رو به بقعه امامزاده حارث ساخته شده است.
قلعه چرتغالی ها
/post-268در بندر قشم، کنگ، عمان، رأس الخیمه، جزیره هرمز و به طور کلی مناطق حاشیه‌ی خلیج همیشه فارس بقایای دیوارهایی دیده میشود. این دیوار‌ها در واقع مهم‌ترین اثر باقی مانده از روزگار استعمارگری پرتغالی‌ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است.
خانه نیما یوشیج
/post-267«خانه نیما یوشیج»(1338-1276) شاعر بلند آوازه ایران در دره های البرزی، در روستای یوش، در 5 کیلومتری غربی بلده، در شهرستان نور، در 110 کیلومتری آمل و 180 کیلومتری تهران، در استان مازندران جای دارد. این خانه که نامش در شمار فهرست آثار ملی ایران هست، متعلق به نیما یوشیج یا علی اسفندیاری، فرزند ابراهیم نوری معروف به اعظام السلطنه و طوبی مفتاح، و همچنین همسر عالیه جهانگیری خواهرزاده میرزا جهانگیر صور اسرافیل روزنامهنگار پرآوازه مشروطه ایران است.
سرو هرزویل
/post-266سرو هرزویل، درخت سروی عظیم و بسیار کهن است که قدمت آن را بین هزار تا سه هزار سال تخمین زدهاند. ارتفاع این اثر طبیعی منحصربهفرد، حدود ۳۰ متر است و نزدیک به ۴ متر قطر دارد.
باغ عباس آباد
/post-264عباس آباد باغ و دریاچه ای است که در شهرستان بهشهر واقع شده است. زمانی که شاه عباس صفوی، در سال 1020 هجری قمری، در منطقهای که آن زمان «خَرگوران» نام داشت، دستور به ساخت این مجموعه را داد. در سرزمینی که به تعبیر شاه عباس، «اَشرَفُ البِلاد» بود. فرمان ساخت مجموعه در نهایت منجر به ساخت باغی شد که امروزه مهم‌ترین و ارزشمندترین باغ غیر کویری ایران به شمار میرود.
پل وِرِسک
/post-263پل وِرِسک در جاده فیروزکوه، جایی در نزدیکی گردنه «گَدوک»، سازهای که دو دامنه کوه را به هم وصل کرده، نظرها را به خود جلب میکند. ورِسک هم نام روستایی در همان نزدیکی، شاهکار مهندسی پلسازی با عمری هشتاد ساله از اوایل سده 1300 خورشیدی تاکنون!
کوه خواجه سیستان
/post-262«کوه خواجه سیستان» نمونهای از معماری خشتی در منطقه سیستان است که از دوره پارتیان بر جای مانده است. همچنین سازههای باستانى و طبیعی مربوط به دوره‌هاى مختلف تاریخی نیز در این منطقه باستانی به چشم میخورند که از جمله آنها مى‌توان به «مقبره خواجه مهدى بن محمد بن خلیفه»، «خواجه قلتان» و «پیر گندم بریان» اشاره کرد. همچنین آثاری برجای مانده از اقوام سکایی نیز دورههای قدیمیتر کوه خواجه را تشکیل میدهند. همچنین در کوه خواجه دیدن «کهن دژ»، «کک کوهزاد» و «قلعه کافران» را نباید از یاد برد.
کاروانسرای دیر گچین
/post-261«کاروانسرای دیر گچین» در 80 کیلومتری شمال شرقی قم قرار دارد و به نام «مادر کاروانسراهای ایران» نیز شناخته میشود. این یادگار ایران باستان بر سر «راه ابریشم» و نیز «راه تاریخی ری به قم» ساخته شده و امروزه در میانه «پارک ملی کویر» قرار دارد. نام این کاروانسرا در شمار آثار ملی ایران جای دارد.
کاروانسرا پاسنگان
/post-260«کاروانسرای پاسنگان» در نزدیکی «زنبورک» در 20 کیلومتری شهر «قم»، بر سر راه بزرگراه قم به «کاشان» جای دارد. به گمان کارشناسانی کاروانسرای پاسنگان سازهای از سده ۱۳ خورشیدی در دوران قاجار است که به دست بازرگانی به نام «حاج محمد باقر قزوینی» ساخته شده است. هرچند گمانه زنی هایی نیز بر آن هستند که ساخت این کاروانسرا به دورانی پیش از صفویه باز میگردد.
آب انبار سردار بزرگ
/post-259آب انبارهای «سردار» در شهر «قزوین»، یکی بزرگ و یکی کوچک، هر دو به دست دو برادر به نامهای «محمد حسن خان سردار» و «محمد حسین خان سردار» که از فرمانروایان قزوین در دوران پادشاهی فتحعلی شاه قاجار بودند، ساخته شد. این دو سردار ایرانی سازه های دیگری نیز در قزوین ساختند که از میان آنها میتوان به مدرسه سردار اشاره کرد.
مسجد وکیل
/post-257«مسجد وکیل» که «مسجد سلطانی» نیز خوانده میشود، یکی از یادگارهای خاندان زندیه، در شیرازِ سده دوزادهم خورشیدی، پایتخت کریم خان زند است که نامش در فهرست آثار ملی ایران جای دارد. در تاریخ آمده است که کریم خان، «وکیل الرعایا»ی ایران، در هنگام ساخت مسجد وکیل، نوزاندگانی را برای شاد کردن دل و شتاب دادن به بازوان کارگران میفرستاده است.
ارگ کریم خان
/post-256«ارگ کریم خان» در میانه شهر «شیراز» امروزه در شمال شرقی میدان «شهدا» جای گرفته است. این ارگ همانگونه که از ناماش هم پیداست، به دوران فرمانروایی زندیه در ایران باز میگردد.
دروازه قرآن
/post-255شهر شیراز (مرکز استان فارس) درگذشته دارای شش دروازه بود که نام این دروازه‌ها عبارت است از: دروازه قرآن، دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون و دروازه شاه داعی الی اله«دروازه قرآن» کهن ترین دروازه شیراز از میان شش دروازه قدیم این شهر است. این دروازه بر سر راه یکی از ورودیهای شیراز جای گرفته که «اصفهان» را به «مرودشت» و «فیروزآباد» میرساند.
خورهه
/post-254«خورهه» سرزمینی باستانی است که در دهستانی به همین نام و در نزدیکی شمال خاوری شهرستان محلات استان مرکزی جای دارد. دهستان خورهه 13 روستا دارد. خورهه در دره کوه های «هفتاد قله» و میان دو کوه «لوراخ گاو» و «خورزین» فراز شده است. آب قمرود که از رشته کوه‌های طایقان سرچشمه می‌گیرد در این دره و از نزدیکی روستا میگذرد.
گورستان و زیارتگاه خالد نبی
/post-253«گورستان و زیارتگاه خالد نبی» در ۹۰ کیلومتری شمال شرقی شهر «گنبد کاووس» و در ۵۵ کیلومتری «کلاله» در استان «گلستان» قرار دارد. زیارتگاه خالد نبی را در ۶ کیلومتری روستای «گچی سو» و بر فراز کوه «گوگجه داغ» به بلندای 700 متر از تراز دریا و درون دره «پنج شیر» میتوان دید.
تورنگ تپه
/post-252
«تپه تورنگ» در شمال غربی روستای «تورنگ»، در ۲۰ کیلومتری «گرگان»، مرکز استان «گلستان» و در 60 کیلومتری از ساحل دریای خزر قرار گرفته است. این تپه باستانی که باستانشناسان پیشینه آن را به 5 تا 6 هزار سال پیش و در پیوند با تمدن‌های «تپه حصار دامغان» و «تپه سیلک کاشان» باز می‌گردانند، در شمار فهرست آثار ملی ایران جای دارد.
پل زمان خان
/post-251پل تاریخی زمان خان، پلی تاریخی است که به نام یکی از سرداران ایل قشقایی بر روی زاینده رود ساخته شده است. این پل که در 22 کیلومتری شمال شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و 30 متر طول و 12 متر بلندا دارد.
تنگ سولک
/post-250تنگ «سولک» یا «سروک» سرزمینی باستانی است که در نزدیکی روستای «گچ بلند»، در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر «لیکک» و 45 کیلومتری شهر «بهبهان» و بر سر راه تنگه «ماغر» در استان «کهگیلویه و بویراحمد» قرار دارد. دسترسی به تنگ سولک از راه «لنده» به لیکک و از « شهرک گودبن» امکانپذیر است.
سنگ نگاره آنوبانی نی
/post-249سنگنگاره و سنگ نوشته آنوبانی‌نی یک نشانه تاریخی است از مردمان زاگرسنشین «لولوبی» و «سیموروم» که نزدیک به 5 هزار سال پیش در این سرزمین میزیستند.
آرامگاه بابا یادگار
/post-248آرامگاه «بابا یادگار» در روستای «زرده»، در دهستان بان زرده»، در 48 کیلومتری شهر «کرند»، در 45 کیلومتری شهرستان «دالاهو»، در سرزمین «ریجاب» استان «کرمانشاه» است. این آرامگاه نزدیک دژ یزدگرد و در دامنه کوه «تخت سرانه» است و در شمار فهرست آثار ملی ایران جای دارد.
تاق گرا
/post-247«پاتاق» در استان «کرمانشاه» نام یک گردنه، تنگ، ده و نیز جایگاهی تاریخی است. پاتاق بر سر راه «کرمانشاه» به «سرپل ذهاب» قرار دارد. گردنه پاتاق که «گردنه آسیا»، «دروازه زاگرس»، «عقبه حلوان» و «گریوه تاق گرا» نیز خوانده میشود، از برخورد کوه «نوا» و «دالاهو» پدید آمده است.
ارگ راین
/post-246شهر کرمان خود بر سر «راه ادویه» یکی از شاخههای «راه ابریشم» بوده است. کوه «هزار» به بلندای 4500 متر بلندترین قله رشته کوه راین است. راین یکی از شهرهای بازرگانی بر سر راه سیستان و جیرفت به مرکز ایران و یکی از محورهای شمشیرسازی شاهنشاهی ساسانی بوده است. ارگ راین یکی از معدود سازههایی است که توانست در برابر یورش تازیان ایستادگی کند. این ارگ در دوران افشار و زندیه یک از دژهای فرمانروایی« میرزا حسین خان راینی» و سپس پسر او «محمد علی خان» بوده است. پس از آنها نیز نوادگان میرزا حسین خان در این ارگ زندگی میکردند.
کاروانسرای زین الدین
/post-245یزد بر سر یک چهار راه باستانی که شاهراه‌های فارس به خراسان و ری به کرمان را به هم میرسانده است، قرار دارد. از يزد به کرمان یک راه نیست، دو راه است. يکي از این راهها راهي است که مارکوپولو پی گرفت و از بافق به کرمان رسید. ديگري راهي است که بر سر آن کاروانسراهاي یزد قرار گرفته است. کاروانسراهای «سريزد»، «زين الدين»، «کرمانشاهان» و «شمش».
باغ شاهزاده (ّباغ شازده)
/post-244«باغ شاهزاده» در ۴ کیلومتری شهر ماهان، در دامنه شمالی کوه‌های «تیگران» و «جوپار»، بر سر راه بم و در 35 کیلومتری جنوب شرقی کرمان جای دارد. این باغ ایرانی در شمار فهرست آثار ملی ایران و نیز میراث جهانی یونسکو جای دارد.
کلیسای تادئوس مقدس (قره کلیسا)
/post-242
«کلیسای تادئوس مقدس» یا «قره کلیسا» در بخش « به‌به‌جیک»، در ۲۰ کیلومتری شهرستان «چالدران»، در بلندترین بخش استان «آذربایجان غربی» و در جنوب «ماکو» واقع شده است. واژه «قره» از این رو بر این سازه نهاد شده که بخشهایی از نمای آن از سنگ سیاه ساخته شده. همچنین نام کلیسای تادئوس پاک نیز برگرفته از «سوب تادئوسی وانک» است.
قلعه بابک
/post-241قلعه بابک ، دژی است بر فراز کوهی در نزدیکی شهر «کلیبر» در استان آذربایجان شرقی که به «بابک خرمدین»، مبارز ایرانی که پس از «ابومسلم خراسانی» بر علیه عباسیان قیام کرد، منسوب است.
بندر سیراف
/post-240بندر «سیراف» یکی از شهرهای باستانی جنوب ایران است. سیراف امروزه در بخش «کنگان» استان «بوشهر» قرار دارد. این بندر در دوران باستان از آنچه امروز هست بزرگتر بوده. به باور کارشناسان زمین لرزه، فرسایش خاک و یا پیشروی دریا بخش هایی از سیراف را به زیر آب برده است.
مجموعه گنجعلیخان
/post-239مجموعه گنجعلیخان کرمان شامل میدان، بازار، مسجد، حمام، مدرسه، آبانبار و ضرابخانه است که به دستور «گنجعلیخان»، حاکم کرمان در دوره شاه عباس صفوی ساخته شد. مجموعهای که سدههاست در قلب شهر تاریخی کرمان، میزبان گردشگران است.
آرامگاه بایزید بسطامی
/post-238«آرامگاه بایزید بسطامی» در شهر بسطام در استان سمنان و در 6 کیلومتری شهرستان شاهرود قرار گرفته است. این مجموعه آرامگاهی شامل یک مسجد و چند آرامگاه است. «ابویزید طیفور بن عیسی بن آدم بن سروشان بسطامی» معروف به « بایزید بسطامی» که در عالم فرهنگ و ادب به «سلطان العارفین» مشخور است، از جمله نام دارترین عارفان قرن سوم هجری قمری در ایران به شمار میرود.
بازار زنجان
/post-237ساخت بازار در شهر زنجان به دوره آغا محمدخان قاجار، یعنی سال 1205 هجری قمری بازمیگردد یعنی زمانیکه با روی کار آمدن ایل قاجار، سبک نسبتاً جدیدی از شیوه معماری هم در ایران رواج یافت. کار ساخت این بازار بزرگ تا سال 1213 هجری قمری در دوره حکومت فتحعلیشاه ادامه داشته است. بعدها در سال 1324 هجری قمری مسجد ، سرا و گرمابه به آن افزوده شد.
کاوانسرای سرخس (رباط شرف)
/post-236کاروانسرای رباط شرف سرخس مشهور به موزۀ آجرکاری ایران در استان خراسان رضوی در شهر سرخس واقع شده است. این بنای زیبا یادگار دوران باشکوه سلجوقیان است. کاروانسراها مکان‌هایی برای اتراق و اقامت مسافرین در زمان‌هایی بود که مسیرها بسیار طولانی و سفر بس مشقت‌بار بود. بدین منظور در مسیرهای پرتردد از جمله جادۀ ابریشم در مسافت‌های مشخص بناهایی برای استراحت مسافران، همراه با اتاق‌ها، اصطبل و آب و انبار، برپا میکردند و غذای گرم همواره در آن مهیا بود تا مسافرانی که تازه از راه می‌رسند نفسی تازه کنند، چارپایان نیز اندکی استراحت کنند و پس از چند روز به راهشان ادامه دهند.
خانه رئیسعلی دلواری
/post-235موزه رئیسعلی دلواری که پیش از این، خانه این سردار ایرانی به شمار میآمده، در بخش جنوب شرقی شهر «دِلوار» در بخش شهرستان «تنگستان» از استان «بوشهر» است. این موزه به دست بازماندگان شادروان رئیسعلی دلواری به سازمان میراث فرهنگی هدیه شد. پس از آن، این ساختمان که در 45 کیلومتری «بوشهر» قرار گرفته، در فهرست آثار ملی ایران جای گرفته است.
کلیسای مریم مقدس (زور زور)
/post-234«کلیسای مریم مقدس» یا «زور زور» در 12 کیلومتری شامل غربی «قره کلیسا» و در نزدیکی روستای «بارون» در نزدکی دهانه درهای در استان «آذربایجان غربی» و در 20 کیلومتری «ماکو» قرار گرفته است. نام این کلیسا برگرفته از نام اسقفی به نام « هوانس یرزنقاتسی» مشهور به «زور زورتسی» است و تاریخ ساخت سازه به سده چهاردهم میلادی به دست «تادائوس مقدس» میرسد.
برج سه گنبدان
/post-233سه گنبدان یک برج یادمانی است که در جنوبشرقی ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. این برج که به گواه کتیبه آجری آن، یادگار قرن ششم هجری قمری است، سرانجام در سال 1852 میلادی توسط «نیکلای خانیکوف»، مردمشناس روس، به همگان معرفی شد. برای دیدن این برج زیبا و منحصربهفرد در شهر ارومیه، باید خود را به «خیابان استاد برزگر» رساند.
مسجد کبود تبریز
/post-232مسجد کبود تبریز مسجدی برجای مانده از دوره حکومت قره قویونلوهاست. این مسجد امروزه در خیابان امام، مابین خیابان خاقانی و چهارراه منصور در شهر تبریز واقع شده است.
موزه آذربایجان
/post-231موزه آذربایجان شامل گنجینهای غنی و پربار از آثار و اشیای حاصل از کاوشهای باستانشناسی و همچنین یافتههای تاریخی از بخشهای مختلف ایران است که در بزرگترین مجموعه باستانشناسی شمالغرب و دومین موزه باستانشناسی ایران گردهم آمدهاند.
کلیسای سنت استپانوس
/post-230این کلیسا یکی از کلیساهای ارامنه ساکن ایران است که در دل تپهای مشرف به رود ارس در نزدیکی مرز شمالغربی ایران واقع شده است. این کلیسا با نام «استفان مقدس»، نخستین شهید دین مسیحیت نیز شناخته میشود. شخصیت استفان یا استپانوس برای مذاهب و ادیان گوناگون مقدس است و همین امر دلیل وجود کلیساهای بسیاری با همین نام در سرتاسر دنیاست.