بُخارا (به ازبکی: Buxoro) (به فارسی تاجیکی: Бухоро) پنجمین شهر بزرگ ازبکستان و مرکز ولایت بخارا است. شهر بخارا در جلگهٔ واقع در مسیر پایینی رود زرافشان و کنار کانال شاهرود (شهر رود) واقع است. جمعیت این شهر بر اساس برآورد سال ۲۰۱۷ حدود ۲۷۲٬۰۰۰ نفر بوده‌است. بخارا (همراه با سمرقند) یکی از دو شهر بزرگ تاجیکنشین و فارسی زبان ازبکستان است. مردم بخارا تا امروز نیز به زبان فارسی با گویش ویژهٔ آسیای مرکزی که امروزه به زبان فارسی تاجیکی معروف شده سخن می‌گویند که برخی منابع میزان فارسی زبانان این شهر را ۹۰٪ هم یاد کرده‌اند. ازبک‌ها و یهودیان بخارایی هم در بخارا زندگی می‌کنند. بخارا از کهن‌ترین شهرهای فرارود است که خود شهر بیش از ۲٬۵۰۰ سال پیشینه دارد ولی پیشینهٔ ماندن انسان‌ها در محلی که این شهر بر آن بنا شده به هزارهٔ دوم پیش از میلاد می‌رسد. بخارا در کنار جادهٔ ابریشم قرار گرفته و کامل‌ترین نمونهٔ یک شهر در سده‌های میانی در منطقهٔ آسیای مرکزی به‌شمار می‌رود که نمای تاریخی باستانی آن تا اندازهٔ زیادی دست نخورده مانده است. از مهم‌ترین بناهای تاریخی واقع در آن آرامگاه امیر اسماعیل سامانی که از شاهکارهای معماری مسلمانان در سدهٔ دهم میلادی به‌شمار می‌رود و شمار زیادی مدرسه متعلق به سدهٔ هفدهم میلادی است. هستهٔ تاریخی مرکزی بخارا در فهرست میراث تاریخی جهانی بشر یونسکو به ثبت رسیده است. پنبه و آلو از مهم‌ترین دستاوردهای کشاورزی بخارا به‌شمار می‌آیند، چنان که آلو بخارا در ایران به گونهٔ کامل شناخته شده‌است.
آرامگاه چهاربکر نام آرامگاهی در بخاراست که مکان خاکسپاری چهار تن از بزرگان بخارا و خاندانی بنام جبیره است. همچنین مسجد ماه خاصه در این مجموعه آرامگاهی قرار دارد. در این آرامگاه طاووس‌های زیادی در بین گورها در رفت و آمدند. بسیاری از سازه‌های موجود در این مجموعه دارای کاشی‌های پلی کروماتیک بسیار تزئینی هستند. این سایت در ۱۸ ژانویه ۲۰۰۸ در گروه فرهنگی به یونسکو میراث جهانی اضافه شد.
محمد بهاءالدین نقشبند بخاری بنیادگذار سلسلهٔ طریقت نقشبندیه بود. وی در محرم سال ۷۱۸ق در قصر عارفان بخارا به دنیا آمد. سه روز بعد از ولادت بهاءالدین، جد او که از ارادتمندان طریقه خواجگان بود وی را نزد خواجه محمد بابا سماسی برد و باباسماسی، بهاءالدین را به فرزندی خود پذیرفت. خواجه بهاءالدین نزد وی تربیت یافت و آداب طریقت را از سید امیر کلال آموخت و بعد از طی مراحل سلوک از سوی امیر کلال اجازه یافت تا در صحبت مشایخ دیگر به تکمیل مراحل مجاهدت بپردازد. بدین جهت وی چندین سال صحبت مشایخی چون عارف دیگ گرانی، قُثم شیخ و خلیل آتا را دریافت. البته خواجه شماری دیگر از مشایخ مانند زیدالدین ابوبکر تایبادی را نیز ملاقات کرد. او بر اصول هشتگانهٔ خواجه عبدالخالق غجدوانی سه اصل افزود. خواجه بهاءالدین در شب دوشنبه سوم ربیع‌الاول سال ۷۹۱ در سن ۷۳ یا ۷۴ سالگی درگذشت و در قصر عارفان دفن‌شد.
نمازگاه بخارا یک سکوی نماز است که برای نماز در روزهای عید مانند قربان و فطر، در نظر گرفته شده است و در جنوب باختری بخارا جای دارد. واژهٔ «نمازگاه» به معنی جایی‌ست که می‌توان در آن نماز خواند. نمازگاه می‌تواند یک اتاق یا فقط یک جانماز باشد که از سوی یک مسلمان برای فراهم کردن جایی پاک برای نماز گزاردن در نظر گرفته می‌شود.
مسجد مغاک عطاری (ازبکی: Magʻoki Attori masjidi، تاجیکی: Масҷиди Мағокии Атторӣ،) قدیمی‌ترین مسجد باقیمانده آسیای مرکزی و یک مسجد تاریخی در شهر بخارای کشور ازبکستان است و بخشی از مجموعهٔ دینی تاریخی لب حوض می‌باشد. این مسجد در میانهٔ تاریخی بخارا، نزدیکِ ۳۰۰ متری جنوب باختری پای کلان، ۱۰۰ متری جنوب باختری گنبد بازرگانی طاق تلپک فروشان و ۱۰۰ متری خاورِ لب حوض جای دارد. و بخشی از میراث جهانی یونسکو در میانهٔ تاریخی بخارا است.
آرامگاه چشمه ایوب در نزدیکی آرامگاه اسماعیل سامانی در بخارا ازبکستان جای دارد. بر پایهٔ افسانه‌ای، ایوب از این مکان دیدن کرد و با کوبیدن عصا خود به زمین چشمه‌ای ساخت. آب این چاه هنوز پاک است و شفا بخش شمرده می‌شود. اگر به تاریخ ساخت آرامگاه چشمهٔ ایوب نگاه کنیم، این ساختمان دربرگیرندهٔ ۳ بخش است که در ۳ دورهٔ گوناگون ساخته شده است. گورخانه، بخش نخستِ آرامگاه در سدهٔ دوازدهم در دوران ارسلان‌خان فرمانروای دودمان «قرا‌خانیان» ساخته شده است. بر پایهٔ فرمان «ارسلان‌خان» روی گور، یک آرامگاه باشکوه و زیبا ساخته شده و بالای چاه با ایوان پوشیده شده است.
مسجد بالاحوض؛ نام یکی از مساجد تاریخی در بخارا، ازبکستان است و این سازه در سال ۱۷۱۳ میلادی، روبروی ارگ بخارا در منطقهٔ ریگستان ساخته شده است که همراه با دیگر بخش‌های تاریخی شهر در فهرست میراث جهانی یونسکو گنجانده شده است. هنگامی که امیر بخارا در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی زیر چیرگی روسیهٔ بلشویکی قرار داشت؛ این مسجد، در جایگاه مسجد جامع کارکرد داشت. ستون‌های نازک ساخته‌شده از چوب‌های نقاشی‌شده در سال ۱۹۱۷ میلادی به بخش جلویی ایوان (ورودی) افزوده‌شد و سقف برآمدهٔ نمازخانهٔ تابستانی را نیز پشتیبانی می‌کرد. ستون‌ها با مقرنس‌های رنگی آذین شده‌اند.
طاق زرگران یک بازار سنتی سرپوشیده در میانهٔ تاریخی شهر بخارای کشور ازبکستان است. این بازار در سدهٔ شانزدهم (۱۵۸۶-۱۵۸۷ میلادی) در زمان فرمانروایی عبدالله‌خان دوم از دودمان شیبانیان ساخته‌شد. زرگران بزرگ‌ترین بازار در میان چندین بازارِ سرپوشیدهٔ کهن بخارا و پیچیده‌ترین‌شان در ساخت و ساز و چیدمان است. تا میانه‌های سدهٔ بیستم از آن در جایگاه یک بازار معمولی بهره برده می‌شد که بیشتر در آن جواهرات می‌فروختند، ولی بخشی از طاق در جایگاه یک بازار معمولی بود که در آن ابزارهای گوناگون و نیازمندی‌های روزانه فروخته می‌شد. بازار سرپوشیده به سبک سنتی ایرانی ساخته شده‌است و هیچ ناهمسانی‌ای با بازارهای سنتی سرپوشیدهٔ همانند، در شهرهای کهن ایران مانند تهران، اصفهان، شیراز، تبریز یا مشهد ندارد.
طاق صرافان یک بازار سنتی سرپوشیده در میانهٔ تاریخی بخارا در ازبکستان می‌باشد.این بازار ساخته‌شده در سدهٔ شانزدهم (۱۵۳۴–۱۵۳۵) در زمان فرمانروایی عبیدالله خان از دودمان شیبانیان ازبک است.طاق صرافان یکی از چندین بازار سرپوشیدهٔ بخاراست. تا میانه‌های سدهٔ بیستم در جایگاه یک بازار معمولی بود که در آن نیازمندی‌ها و ابزار روزمرهٔ به فروش می‌رسید و یکی از اصلی‌ترین بازارهای سرپوشیدهٔ بخارا شمرده می‌شد.
چار منار (ازبکی Chor Minor) که با نام مدرسه خلیف نیاز کل نیز نامیده می‌شود، دروازه‌خانه تاریخی مدرسه‌ای اکنون نابود شده در شهر تاریخی بخارا در ازبکستان است. این سازه به عنوان یک بنای میراث فرهنگی حفاظت شده، و همچنین بخشی از میراث جهانی یونسکو در مرکز تاریخی بخارا است. نام چار منار به فارسی بوده و به وجود چهار مناره در این سازه اشاره دارد.
مدرسه عبدالعزیزخان یک مدرسهٔ ساخته‌شده در سده‌های میانه در بخارا است. این مدرسه در سال‌های ۱۶۵۱–۱۶۵۲ از سوی فرمانروای ازبک از دودمان اشترخانیان، عبدالعزیزخان (۱۶۴۵–۱۶۸۱) ساخته شد. این مدرسه در معماری از دید اهمیت و غنای آذین‌های هنری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. فضای درونی مدرسه با نقاشی‌های دیواری با چشم‌اندازی از معماری هندی آذین شده بود. زمان فرمانروایی شوروی، مدرسهٔ عبدالعزیزخان در سال ۱۹۳۰ با همکاری صنعتگر «اوستا شیرین مرادُف» به طور کامل بازسازی شد.
