سازه های آبی شوشتر

مجموعه سازه های آبی شوشتر از کهن ترین شاهکارهای فنی و مهندسی در ایران و جهان و مربوط به دوران ساسانیان است که به صورت یک مجموعه ی صنعتی- اقتصادی در مجاورت بافت تاریخی شهر شوشتر بنا شده است. این سازه های آبی مجموعه ای به هم پیوسته از آسیاب ها، آبشارها، پل ها، بندها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب و سیکا (محلی جهت استراحت و تفریح) است که برای بهره گیری بیشتر از نیروی آب، به عنوان محرک آسیاب های صنعتی، ساخته شده و در ارتباط با یکدیگر کار می کنند.

این سازه ها آب رودخانه ی کارون را بین تمامی نقاط شهر شوشتر و شهرهای اطراف تقسیم می کردند. محوطه ی آبشارها و سازه های آسیاب از سنگ خارا و ملات آهک و ساروج تشکیل شده و اتاق های تودرتوی محوطه نیز از حجاری سنگ ها و دیواره های سنگیِ رود ساخته شده اند. اساس کار مجموعه به این صورت است که «سد گَرگَر» مسیر رودخانه (که خود از شاهکارهای فنی و مهندسی دوران ساسانی و به صورت کاملاً دستَکند است) را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می آورد. تونل های سه گانه آب را هدایت کرده و آن را در کانال های متعددی تقسیم می کنند. این آب پس از گرداندن چرخ آسیاب ها به صورت آبشارهایی به محوطه ای حوضچه مانند سرازیر می شود .