ازبکستان یک کشور پهناور با فرهنگ غنی است. اخیراً بازدید از ایستگاههای متروی تاشکند در این کشور، که نمادی از هنر ایرانی، اسلامی و روسی است، آزاد شده است. ازبکستان با مساحت ۴۴۷٬۴۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت نزدیک به ۲۶ میلیون نفر، یکی از بزرگترین کشورهای جهان از لحاظ وسعت و جمعیت است. ازبکستان از نظر وسعت پنجمین و از نظر جمعیت سومین کشور در میان کشورهای تازه استقلال یافته است. پایتخت این کشور تاشکند است و شهرهای سمرقند و بخارا نیز از شهرهای مهم آن هستند. در غرب ازبکستان دشتهای سرسبز وجود دارد، در حالی که شرق این کشور بیشتر مناطق بیابانی است.
جمهوری ازبکستان در آسیای میانه قرار دارد و در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی استقلال خود را به دست آورد. این منطقه از دو هزار سال قبل از میلاد مسیح مسکونی شده است. در قرن دهم میلادی، منطقه کنونی ازبکستان جزء قلمرو سامانیان بوده است. در قرن نوزدهم میلادی، امپراتوری روسیه سرزمینهای ازبکستان را تصرف کرد و آن را جزء شوروی کرد. ازبکستان، که در کنار جاده تاریخی ابریشم قرار دارد، شامل شهرهای باستانی سمرقند و بخارا است که به دلیل معماری باشکوه آنها شهرت دارند و در گذشته یکی از مراکز بازرگانی و فرهنگی مهم جهان بودند. ازبکستان پرجمعیتترین کشور منطقه آسیا است.
اگرچه کشورهای آسیای میانه برای گردشگران آشنا نیستند، اما ناشناخته بودن این کشورها میتواند برای گردشگران ماجراجو جذاب باشد. ازبکستان یکی از کشورهای آسیای میانه است که دارای یکی از غنیترین فرهنگها است. این کشور بهطور کامل در منطقه خشک و بدون دسترسی به دریا قرار دارد. در نتیجه، رفتوآمد اقوام تاریخی در طول زمان در این کشور کمرنگ بوده است. اما این موضوع باعث نشد که اتفاقات تاریخی مهمی در این کشور رخ ندهد. برخی از این اتفاقها شامل فتح سمرقند توسط اسکندر مقدونی و آشنایی مردم ازبکستان با اسلام در قرنهای هشتم تا نهم میلادی است. همچنین، یکی از پادشاهان مشهور تاریخ، تیمور لنگ، در شهر «سبز» در جنوب «سمرقند» به دنیا آمده است.
در قرن نوزدهم میلادی، روسیه ازبکستان را تسخیر کرد. پس از پایان جنگ جهانی اول، مقاومت در برابر ارتش سرخ به پایان رسید و در سال ۱۹۲۴ یک جمهوری سوسیالیستی در این کشور تأسیس شد. در دوران شوروی، به دلیل تولید "طلای سفید" (پنبه) و غلات، مصرف مواد شیمیایی زیادی در این کشور افزایش یافت و منابع آبی آن خشک شدند. این موضوع منجر به آلودگی خاک و خشک شدن دریاچه آرال و رودخانهها شد.
از جاذبههای مورد علاقه در ازبکستان، میزبانی مهماننوازی مردم محلی است. بسیاری از جوانانی که زبان انگلیسی یا فرانسوی میدانند، به سفرهای خود راهنمایان محلی را همراه میکنند و در هتلها مهمان میشوند. یکی از جاذبههای اصلی در ازبکستان ایستگاههای متروی تاشکند است که در دوران شوروی تاسیس شده است. اما در ۴۰ سال گذشته، بازدید از این ایستگاهها ممنوع بوده است. متروی تاشکند یکی از جاذبههای دیدنی در این شهر است.
شاید شگفتزده شوید که متروی این شهر چقدر آثار هنری زیبایی دارد. آثار هنری در متروهای این شهر ترکیبی از شکوه هنری شوروی و درک مدرنیته هنرمندان ازبک است. این مترو در سال ۱۹۷۷ تأسیس شده و سه خط و ۲۹ ایستگاه دارد. هر ایستگاه این ایستگاهها هر بینندهای را به گرفتن عکس ترغیب میکنند، اما باید به خاطر داشت که عکسبرداری در متروی تاشکند کاملاً ممنوع است و در هر ایستگاه پلیسهای زیادی حضور دارند. بنابراین بهتر است خودتان را در مشکل نیندازید و فقط از تماشای این هنر زیبا لذت ببرید. ساعت کاری مترو تاشکند از ساعت ۶ صبح تا نیمه شب است.
تصاویر منتشر شده از ایستگاه متروی تاشکند، که هرگز دیده نشده، ممکن است دلیل خوبی برای گردشگران باشد تا به پایتخت شهر ازبکستان و ایستگاههای زیرزمینی متروی آن سری بزنند. تصاویری از ایستگاههای معروف متروی تاشکند که قدیمیترین مترو آسیای میانه است، رونمایی شده است. این مترو شاهکاری از سکوهای تزئینی، ستونهای شیشهای و تونلهای بسیار بزرگ است که هر بازدیدکنندهای را غافلگیر میکند. سه خط متروی ساخته شده در سال ۱۹۷۷ در تاشکند به عنوان محل نظامی تعیین و به پناهگاه بمب هستهای تبدیل شد. امنیت این ایستگاهها بسیار سخت بود و افراد غیرنظامی حق ورود به آنها را نداشتند و عکس گرفتن ممنوع بود. اما این ممنوعیت لغو شده است و بازدیدکنندهها میتوانند آثار هنری را در دوربینهای خود ثبت و به دیگران نشان دهند. عکاس معروف ازبکی به نام آموس چاپل با دیدن تلفیق سبکهای زینتی سکوها و دیوارها در این ایستگاهها تعجب کرده و میگوید که این ایستگاهها تنوع هنری زیادی دارند.ترکیب عناصر هنری دوران شوروی با طرحهای اسلامی و حتی باستانی، شکلهای زاویهدار و لبههای تیز، نماد استحکام، عظمت و قدرت امپراتوری روسیه هستند. خطوط موجی شکل و رنگهای کوبالت اغوا کننده و رنگ زمردی عربی زیباییها را دو چندان کرده است. این همگرای خیرهکننده ناشی از تاریخ پیچیده ازبکستان و دولتهای متنوع آن است؛ دولتیهایی که به نوبت اداره کشور ازبکستان را در دست داشتهاند. در هزاره اول قبل از میلاد مسیح، تاشکند یکی از بزرگترین شهرها در امتداد جاده ابریشم و بندری مهم در مسیر تجارت باستانی از شرق آسیا تا امپراتوری روم بود. وضعیت آن بهعنوان یک تقاطع فرهنگی منجر به تغییراتی در نظامهای حکومتی آن شد. زمانی که مسلمانان در قرن هفتم و هشتم میلادی منطقه را فتح کردند، اعتقادات اسلامی را به این منطقه معرفی کردند که نفوذ کامل بیش از ۱۰۰۰ سال طول کشید؛ اما زمانی که روسیه در اواخر دههی ۱۸۰۰ میلادی این شهر را تصاحب کرد و همچنین زمانی که بلشویکها در سال ۱۹۱۷ سرزمینهای مجاور ازبکستان را نیز فتح کردند، این کشور بیشتر بهسمت یک موضع سکولار حرکت کرد و هرگونه اعمال مذهبی از سوی دولت تحت حکومت شوروی ممنوع شد. بسیاری از مساجد و زیارتگاهها بسته شدند و افراد و مکانهای مذهبی زیادی آزار و اذیت شدند. همچنین بهعلت زلزله سال ۱۹۶۶، بخش بزرگی از ساختمانهای اسلامی به ویرانهای تبدیل شدند که هیچ تلاشی برای بازسازی آنها انجام نشد.
تنوع هنری متروی تاشکند، ناشی از لایهبندی رویدادهای تاریخی، تنوعهای حاکمیتی، ادیان مختلف و ارزشهای هنری است. ایستگاههای مترو، با وجود ورودیهای بتنی و راهروهای ساده، نمای داخلی حیرتآوری دارند. تزیینات این ایستگاهها، شامل شیشه، سرامیک، پلاستیک، سنگ مرمر، فلز و مرمر سفید است که توسط هنرمندان محلی ساخته شدهاند و هرکدام سبک و الگوهای خاص خود را دارند. پس از تجزیه اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، چندین مرکز تحت کنترل آن تغییر نام دادند و یکی از آنها کشور ازبکستان بود. با فروپاشی شوروی، هنر در کشور ازبکستان از جنبه تبلیغاتی و ایدئولوژی کمونیستی بهشدت دوری کرد و به همین دلیل، بازدید از ایستگاههای مترو که نمادی از قدرت شوروی بود، بهطور کلی ممنوع شد. بهنظر میرسد که مقامات ازبکستان، به دلیل فاصله گرفتن از مسکو و بوروکراتهای کمونیست، تکریم این ایستگاههای مترو که یادگاری از دوران شکوه و جلال کمونیسم بود، اهمیت چندانی در ذهن حاکمهای جدید نداشتند. با این حال، این بنا بیشتر تحسین کننده مردم ازبکستان و تاریخ غنی آن بود و پروژهای مانند این در کل سرزمین شوروی وجود نداشت.
ایستگاه متروی «پاختاکور» (Paxtakor) نمایش دهنده موزاییکهایی به رنگ آسمانی با گلهای پنبهای و ساقههای نارنجی است که به یکی از صنایع اصلی ازبکستان اشاره میکند. در مرکز دیگری، آرایشهای گلدار باشکوه از گچ و مینا تمام دیوار را از کف تا سقف تزیین میکند. ایستگاه «کوسموناتلار» (Kosmonavtlar) احتمالاً مشهورترین ایستگاه تاشکند است. در دیوارهای این ایستگاه، دستاوردهای علمی کشور بههمراه پرترههای فضانوردهای معروف و افرادی که در شوروی درخشان علمی نقش داشتند، به تصویر کشیده شده است. این طرحها نشان میدهند که شوروی چه تأثیری بر علم و دانش بشری داشته است. در این ایستگاه، هنر خاص دوران شوروی با تجلی هنر اسلامی برای ایجاد زیبایی منحصربهفرد از هنر ازبکی، به خوبی با یکدیگر ترکیب شده است. لغو ممنوعیت عکاسی از این ایستگاهها که بهتازگی رخ داده است، نشاندهنده حرکتی متفاوت نسبت به آنچه که رئیسجمهور پیشین اسلام کریموف در نظر داشت، است. در حال حاضر، دولت رئیسجمهور شوکت میرضیایف که در سال ۲۰۱۶ انتخاب شده است، امیدوار است دیگر کشورهای جهان را تشویق کند تا ثروت فرهنگی و تاریخ دقیق ازبکستان را درک کنند.
اصلاحات اخیر میرضیایف نشاندهنده یک فاز جدید و امیدوار کننده در ازبکستان است پس از دهههای انزوا طلبی و حکومت اقتدارگرا. دولت جدید در حوزه گردشگری به دنبال فرصتی برای رشد کشور است و برنامه جدید ویزای آسانتر ازبکستان میتواند این برنامهها را به عمل بیاورد. سیاستهای جدید دولت ازبکستان ورود به کشورهای اروپایی و همسایه را آسانتر کرده است. در حالی که بیشتر توریستهای تاشکند از داخل ازبکستان میآیند، هر سال ۲ میلیون گردشگر خارجی نیز این کشور را بازدید میکنند. این تعداد بازدیدکننده برای کشوری به بزرگی ازبکستان هنوز کم است. بنابراین، دولت جدید همچنان تشویقهای بیشتری برای جذب بازدیدکنندگان در نظر گرفته است. شاید برای گردشگرانی که بهتازگی ویزای ازبکستان را دریافت کردهاند، بازدید از ایستگاههای متروی زیرزمینی تاشکند بهترین مکان برای شروع بازدید از ازبکستان باشد.
دیدگاه خود را بنویسید