آثار تاریخی
مجموعه معماری حضرت شاه در استروشن
/post-578مجتمع معماری تاريخی حضرت شاه در بخش قديمی شهر استروشن واقع شده كه متشكل از 3 ساختار مذهبی است. آرامگاه حضرت شاه، آرامگاه خدايار ولعمی و مسجد حضرت شاه و(همچنين مسجد نمازگاه) كه به شكل نيم دايرهای اطراف يك چشمه آب چيده شدهاند. حضرت شاه نام روحانی است كه در آنجا تدفين شده. طبق افسانههای شفاهی وی برادر كاظم بن عباس است كه به طور فرضی در قرن يازدهم در مجتمع شاه زند سمرقند تدفين شده و عموزادهی حضرت محمّد(ص) میباشد. در قديم قبرستان، مدرسه، گورخانه و نگارخانه در مجاورت آرامگاه وجود داشت. طبق اسناد ضبط شده دوازده قاری قرآن در شش حجره در آرامگاه زندگی میكردند و برای روح متوفّی كه در قبرستان همجوار دفن میشود طلب مغفرت كنند.
موزه تاريخی شهر خجند
/post-576موزه تاریخی شهر خجند چندين سال پیش گشایش یافت. اين موزه هم اکنون به مهمترین مکان دیدنی شهر تبدیل شده و بازدید از آن جزء برنامههای حتمی ميهمانان دوّمین شهر بزرگ تاجیکستان است. نمای ساختمان آن که به استحکامات عظیم باستانی میماند، یادآور دژ بزرگی است که زمانی در کرانۀ رود سیر(سیحون) خودنمایی میکرد و گویا در سدۀ چهارم پیش از میلاد دیدبانگاه لشکر اسکندر مقدونی بوده است. بازماندههای آن دژ کهن را میتوان درست در کنار همین ساختمان جدید امروزي به نظاره نشست. در واقع بنای جديد موزه تاریخی خجند در گوشۀ راست همان دژ باستانی بنا شده است.
قلعهی قهقهه تاجیکستان
/post-560قلعهی قهقهه از روی نام قهرمان حماسی افسانهای نامگذاری شده است که پادشاه آتشپرستانی با پوست تیرهرنگ بوده است. بقایای این قلعه گِلی مربوط به قرن 4 بعد از میلاد را میتوان بر قلّه صخرهای در کنارهی رود پنج، آنجا که به ریزابهای در افغانستان میپیوندد، ببينيد. قلعه شامل دو رأس است که از شرق به غرب امتداد دارند. رأس بزرگتر نزديك به 500 متر درازا دارد و در ارتفاع 125متری از سطح رودخانه در شرق است و با شیبی کند به سمت غرب پایین میرود.[1]
مجموعهی خواجه مشهد تاجیکستان
/post-538در قرون 2 و 3 قبل از میلاد مسيح منطقه درّه کافرنهان و مناطق اطراف آن بخشی از امپراطوری یونانی- باختری بود. اين مطلب از سكّههايي كه در ولايت قشقا دريا، حوالی شهرِكتاب يافت شد، تاييد میشوند. اكثر اين سكّهها مضروب دوران اوكراتيدس می باشند. این مناطق در قرون 1 قبل از میلاد تا 3 پس از میلاد بخشی از امپراطوری کوشان شد. در قرن 8 این ناحیه(همراه با سایر مناطق آسیای مرکزی) توسط اعراب مورد تهاجم قرار گرفت و بالاخره در قرون 14 و 15 به تیمور تعلق یافت.
تخت سنگین (سنگ جیحون)
/post-535در سال 1877 ميلادی در کنار آمودریا (در زمانهای باستان این قسمت از رودخانه و ریزآبههایش به جیحون معروف بودهاند.) ساکنین محلّی یک گنج بزرگ در نزدیکی تخت قباد[2] یافتند که شامل بیش از 2000 سکهی طلا و نقره و بسیاری از آثار هنری طلايی متعلّق به دورههای هخامنشی و باختری-يونانی[3] میشد. گنج به سه تاجر بخارایی که با کاروانهایشان عازم شمال هند (پاکستان امروزی) بودند فروخته شد.
اجنّه تپّه، صومعه بودایی
/post-534اجنّهتپّه، تپّهشیطان[2]، تپّهجادوگر[3]، تپّه شرارت و جن[4] نامی است که ساکنین محلّی به دشت مرتفعی که از سه طرف با حفرهها و نهرهای آبیاری احاطه شده و در بوته زارهای انبوه مدفون شده و با برآمدگیها و سنگهای بدون شکل احاطه شده است، میدهند.
منطقه تاریخی حصار تاجیکستان
/post-527درّهی حصار منطقه وسیعی کوهستانی است به طول تقریباً 70 کیلومتر و 2 الی 18 کیلومتر پهنا كه رودخانههای كافرنهان،قرهتاغ و رودخانه شیرکنت از آن میگذرد.مردم در این منطقه در اوایل عصر حجر، 3 الی4 هزار سال قبل از میلاد ساکن بودهاند. بعدها این منطقه بخشی از باختر و سپس بخشهای یونانی-باختری و کوشان میشود. آثار باقیمانده از سنگچینهای گرد و مستطیل شکل ساخته دست بشر در مناطق باستانی که در میان ساکنین محلّی به تيپا معروف هستند در تعداد زیادی از باستانشناسیها یافت شده که گواه این موضوع هستند.
سایت باستانی و تاریخی سرزم تاجیکستان
/post-526یک کشف کاملاً اتّفاقی انگیزه را برای یک کشف بزرگتر بالا برد. در سال 1976 عاشورعلی مقيم روستای عوضعلی بعد از بازدید از یک موزه تاریخی در شهر پنجکنت باستانشناسان را دربارهی یافته جالب توجّه خودش مطّلع ساخت. او یک تبر برنز را نزدیک خانه خودش پیدا کرده بود. عاشورعلی متوجّه شده بود كه تبری كه او پيدا كرده شباهت زيادی به تبری دارد كه در موزه برای نمايش قرار گرفته است. تبری كه در موزه قرار داشت یک تبر برنز بود که در اواخر قرن 19 در روستای يار در منطقه پنجکنت یافت شده بود.
پنجکنت باستانی
/post-524پنجکنت باستانی در نزدیکی شهر پنجكنت امروزی واقع شده و نماینده یک اثر تاریخی بینظیر در اوایل قرون وسطی است. پنجكنت در قرنهای 5 تا 8 ميلادی شرقیترین نقطه شهر سغدیان بود. (غفوراف، باباجان. تاجيكان. جلد اوّل و دوّم، عرفان، دوشنبه،1377ه.ش-1997م – ص 3831) سغدیها کسانی بودند که به زبان ایرانیان شرق صحبت میكردند و از نیاکان تاجیکیها محسوب میشوند. در ربع اول قرن 8 ميلادی پنجکنت مرکز قلمرو آخرین پادشاه، دیواشتیچ بود که با شاهزادهی سغدیان بر سر قدرت شهر سمرقند، پایتخت سغدیان جنگید.
حیاط سنگی خیوه (حولی تاش)
/post-519این کاخ که به معنی خانه سنگی است شامل مجللترین دکوراسیون داخلی خیوه از جمله کاشی و سرامیک، سنگ و چوب تراشیده شده است. این بنا که توسط الله قلی خان بین سالهای 1832 و 1841 ساخته شد، دارای بناهای متعدد و فضای سنتی می باشد و درون شهر قدیمی واقع شده. البته بعدها مجموعه جدید آن نیز در نزدیکی همین محوطه ساخته شد. گفته میشود که حولی سنگی بیش از 150 اتاق در 9 حیاط دارد و سقفهای بلندی دارد که برای گرفتن هر نسیمی طراحی شدهاند.
مسجد جامع خیوه
/post-518شهر خیوه مرکز خوارزم از شهرهای تاریخی در منطقه فرهنگی تمدن ایران است. آوازه خوارزم که پیشینه آن به سده شش میلادی میرسد را هر ایرانی شنیده است، شهری که پر است از گنجینههای میراث فرهنگی، معماری و حتی ادبیات ایران. قدیمیترین بنای این شهر مسجد جامع خیوه است که ساختش به قرن ده تا دوازده میلادی باز میگردد و امروزه از آن به عنوان یکی از دیدنیهای ازبکستان به شمار میرود. این مسجد که بین آتا دروازه و پهلوان دروازه قرار گرفته به شکل سالنی مستطیلی شکل ساخته شده است و سقفهایش همگی توسط 213 ستون چوبی نگه داشته میشوند.
مدرسه و منار اسلام خواجه
/post-517مجموعه اسلام خواجه، متشکل از کوچکترین مدرسه و بلندترین مناره خیوه، شکلی به منارههای باستانی قرن XI و XII دارد و در قسمت جنوب شرقی ایچان قلعه واقع شده است. سازندگان میخواستند چنین طرحی از مناره کلان بخارا پیشی بگیرد و از قدیمیترین سنت مناره سازی به شکل برجهای باریک استفاده کنند. ارتفاع بلندترین مناره خیوه (با احتساب پایه) 57 متر است. این مجموعه در سالهای 1908-1910 به دستور اسلام خوجه، وزیر ارشد خانات خیوان در زمان محمد رخیم خان دوم (1863-1910) و پسرش اصفهانیارخان (1910-1920) ساخته شد.
خیوه: کلته منار در کوچه کارل مارکس
/post-516کلته منار خیوه، در کنار سر در مدرسه شیردار سمرقند و یا گنبد شیاردار مقبره تیمور در ردیف اول نمادهای تبلیغات گردشگری ازبکستان قرار دارد و عکس آن اکثرا زیور جلد کتابهای راهنمای گردشگران میباشد.
خیوه، شهر تاریخ، فرهنگ و هنر معماری شرق
/post-515شهر تاریخی و باستانی خیوه در استان خوارزم ازبکستان در سمت چپ ساحل آمودریا (رودخانه جیحون ) بر اساس مطالعات باستان شناسی اواخر قرن یکم قبل از میلاد ایجاد شده است. خیوه برگرفته از نام چاه آب قدیمی "حیوک Heyvak" یعنی "صدای رضامندی" است که در زمانهای قدیم جاده ارتباطی تجاری غرب به شرق از این شهر عبور می کرد. اوایل قرن چهارم میلادی خیوه و خوارزم در ترکیب دولت ساسانیها جزو سرزمین ایران بود که در سال 812 میلادی به تصرف عربها درآمد.
مقبره شیخ سید علاالدین خیوه
/post-514کهنترین بنای معماری باقی مانده از خیوه، مقبره شیخ سید علاء الدین است که قدمت آن به اوایل قرن چهاردهم باز میگردد. این بنا توسط شاگرد و مریدان شیخ سید علاء الدین، عارف معروف سلسله نقشبندی، امیر کولیال، ساخته شده است. در اصل مقبره شامل یک ساختمان با یک درگاه کوچک در دیوار جنوبی بود. مقبره با یک گنبد به شکل بادبان تخت مثلثی شکل بود. سپس زیارتخانه (محل نماز) با سردر و ورودی (فعلاً فعال) در قرن هجدهم در بال غربی به این مقبره متصل شد. ورودی اولیه بقعه خارج شده و دهانه طاق در دیوار غربی آن در کنار زیارتخانه چیده شده است. طاقچههای به همین شکل دیوارهای دیگر زیارتخانه را عمیقتر کرد.
آرامگاه پهلوان محمود (پوریای ولی)
/post-513پهلوان محمود خوارزمی متخلص به قتّالی، مشهور به پوریای ولی، یکی از نامدارترین و محبوبترین پهلوانان تاریخ ایران است. او اهل سرزمین خوارزم و پردهدار دارالصفا (خوی امروزی) بود و گفته شده در ورزشهای زورخانهای و پهلوانی مهارت زیادی داشته است به طوری که کسی حریف او نبود و در سرزمینهای اسلامی سفر میکرد و با رقیبان گوناگون کُشتی میگرفت. او در سادهزیستی، دستگیری از مستمندان و ستمدیدگان، و چشم بستن بر زرق و برق دنیای فانی، به معرفتی ناب رسیده بودهاست.
کلته منار (منار کوچک) خیوه
/post-512نمای اصلی مدرسه محمد امین خان دارای یک مناره عظیم و کم ارتفاع است. آنها قرار بود منطقه اصلی شهر را در دروازه غربی ایچان قلعه با مناره و مدرسه تکمیل کنند. این مناره قرار بود در صورت تکمیل شدن به بزرگترین مناره آسیای مرکزی تبدیل شود. مناره ناتمام با قطر پایه 14.2 متر باید طبق نقشه آن 70 تا 80 متر ارتفاع میداشت. قطر در نظر گرفته شده با ارتفاع به شدت کاهش مییافت که می توانست مناره را قویتر کند. اما ساخت و ساز در ارتفاع 29 متری متوقف شد و به همین دلیل نام کلتا منار (یا مناره کوتاه) به آن اختصاص یافت.
مدرسه محمد امین خان خیوه
/post-511روبهروی ارگ کهن و درست در مقابل دروازهی غربی، یکی از اصلیترین جاذبههای ازبکستان قرار گرفته است. مدرسه محمد امین خان. این مدرسهی دو طبقه که مساحت آن ۶۲*۷۲ متر است، نه تنها بزرگترین مدرسهی خیوه، بلکه بزرگترین مدرسه در آسیای میانه است. مدرسه محمد امین خان در اواسط قرن ۱۹م ساخته شد و اکنون اتاقهای این مدرسه تبدیل به هتل شده است و از میهمانان و گردشگران این شهر میزبانی میکنند.
ارگ کهن خیوه
/post-510ژانت ما را به کنار ارگ کهنه یا قلعه قدیمی برد. از دروازه چوبی حکاکی شده دیگری که از کنار یک ایوان باشکوه میگذشت، وارد شدیم. این سازههای سقف دار و سه جداره به عنوان تهویه مطبوع اولیه عمل میکردند و نسیمهای خنکتر شمالی را جذب میکردند و آنها را به گردش در میآوردند. بیشتر آنها ساده بودند، اما این یکی بخشی از کاخ خان بود که توسط ستونهای فلوتدار عظیمی که با کندهکاریهای پیچیده تزئین شده بود نگه داشته میشد. سه دیوار کاملاً کاشی کاری شده بودند، و هر دیوار را با پیچیدگی مسحورکنندهای پوشانده بودند. اینجا جایی بود که بعداً به آن باز خواهم گشت تا طرحهای بالقوه را کشف کنم."کریستوفر اصلان الکساندر "فرش سواری تا خیوه" 2010
ایچان قلعه در خیوه
/post-509ایچانقلعه یا قلعۀ ایچان در شهر خیوه، ازبکستان واقع گردیده است. شهر قدیمی دارای بیش از ۵۰ بناهای تاریخی و ۲۵۰ خانههای قدیمی از سدۀ هجدهم یا نوزدهم است. یکی از این بناهای قدیمی مسجد جامع میباشد که در در قرن دهم ساخته شدهاست. جذابترین قسمت قلعۀ ایچان دیوارههای آجری ان است. این بنا در سال ۱۹۹۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و از آن محافظت میشود.
آرامگاه چاربکر بخارا
/post-508آرامگاه چهاربکر نام آرامگاهی در بخاراست که مکان خاکسپاری چهار تن از بزرگان بخارا و خاندانی بنام جبیره است. همچنین مسجد ماه خاصه در این مجموعه آرامگاهی قرار دارد. در این آرامگاه طاووسهای زیادی در بین گورها در رفت و آمدند. بسیاری از سازههای موجود در این مجموعه دارای کاشیهای پلی کروماتیک بسیار تزئینی هستند. این سایت در ۱۸ ژانویه ۲۰۰۸ در گروه فرهنگی به یونسکو میراث جهانی اضافه شد.
آرامگاه بهاالدین نقشبندی
/post-507محمد بهاءالدین نقشبند بخاری بنیادگذار سلسلهٔ طریقت نقشبندیه بود. وی در محرم سال ۷۱۸ق در قصر عارفان بخارا به دنیا آمد. سه روز بعد از ولادت بهاءالدین، جد او که از ارادتمندان طریقه خواجگان بود وی را نزد خواجه محمد بابا سماسی برد و باباسماسی، بهاءالدین را به فرزندی خود پذیرفت. خواجه بهاءالدین نزد وی تربیت یافت و آداب طریقت را از سید امیر کلال آموخت و بعد از طی مراحل سلوک از سوی امیر کلال اجازه یافت تا در صحبت مشایخ دیگر به تکمیل مراحل مجاهدت بپردازد. بدین جهت وی چندین سال صحبت مشایخی چون عارف دیگ گرانی، قُثم شیخ و خلیل آتا را دریافت. البته خواجه شماری دیگر از مشایخ مانند زیدالدین ابوبکر تایبادی را نیز ملاقات کرد. او بر اصول هشتگانهٔ خواجه عبدالخالق غجدوانی سه اصل افزود. خواجه بهاءالدین در شب دوشنبه سوم ربیعالاول سال ۷۹۱ در سن ۷۳ یا ۷۴ سالگی درگذشت و در قصر عارفان دفنشد.
مسجد نمازگاه بخارا
/post-506نمازگاه بخارا یک سکوی نماز است که برای نماز در روزهای عید مانند قربان و فطر، در نظر گرفته شده است و در جنوب باختری بخارا جای دارد. واژهٔ «نمازگاه» به معنی جاییست که میتوان در آن نماز خواند. نمازگاه میتواند یک اتاق یا فقط یک جانماز باشد که از سوی یک مسلمان برای فراهم کردن جایی پاک برای نماز گزاردن در نظر گرفته میشود.
مسجد مغاک عطاری
/post-505مسجد مغاک عطاری (ازبکی: Magʻoki Attori masjidi، تاجیکی: Масҷиди Мағокии Атторӣ،) قدیمیترین مسجد باقیمانده آسیای مرکزی و یک مسجد تاریخی در شهر بخارای کشور ازبکستان است و بخشی از مجموعهٔ دینی تاریخی لب حوض میباشد. این مسجد در میانهٔ تاریخی بخارا، نزدیکِ ۳۰۰ متری جنوب باختری پای کلان، ۱۰۰ متری جنوب باختری گنبد بازرگانی طاق تلپک فروشان و ۱۰۰ متری خاورِ لب حوض جای دارد. و بخشی از میراث جهانی یونسکو در میانهٔ تاریخی بخارا است.
چشمه ایوب
/post-504آرامگاه چشمه ایوب در نزدیکی آرامگاه اسماعیل سامانی در بخارا ازبکستان جای دارد. بر پایهٔ افسانهای، ایوب از این مکان دیدن کرد و با کوبیدن عصا خود به زمین چشمهای ساخت. آب این چاه هنوز پاک است و شفا بخش شمرده میشود. اگر به تاریخ ساخت آرامگاه چشمهٔ ایوب نگاه کنیم، این ساختمان دربرگیرندهٔ ۳ بخش است که در ۳ دورهٔ گوناگون ساخته شده است. گورخانه، بخش نخستِ آرامگاه در سدهٔ دوازدهم در دوران ارسلانخان فرمانروای دودمان «قراخانیان» ساخته شده است. بر پایهٔ فرمان «ارسلانخان» روی گور، یک آرامگاه باشکوه و زیبا ساخته شده و بالای چاه با ایوان پوشیده شده است.
مسجد بالا حوض
/post-503مسجد بالاحوض؛ نام یکی از مساجد تاریخی در بخارا، ازبکستان است و این سازه در سال ۱۷۱۳ میلادی، روبروی ارگ بخارا در منطقهٔ ریگستان ساخته شده است که همراه با دیگر بخشهای تاریخی شهر در فهرست میراث جهانی یونسکو گنجانده شده است. هنگامی که امیر بخارا در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی زیر چیرگی روسیهٔ بلشویکی قرار داشت؛ این مسجد، در جایگاه مسجد جامع کارکرد داشت. ستونهای نازک ساختهشده از چوبهای نقاشیشده در سال ۱۹۱۷ میلادی به بخش جلویی ایوان (ورودی) افزودهشد و سقف برآمدهٔ نمازخانهٔ تابستانی را نیز پشتیبانی میکرد. ستونها با مقرنسهای رنگی آذین شدهاند.
طاق زرگران
/post-502طاق زرگران یک بازار سنتی سرپوشیده در میانهٔ تاریخی شهر بخارای کشور ازبکستان است. این بازار در سدهٔ شانزدهم (۱۵۸۶-۱۵۸۷ میلادی) در زمان فرمانروایی عبداللهخان دوم از دودمان شیبانیان ساختهشد. زرگران بزرگترین بازار در میان چندین بازارِ سرپوشیدهٔ کهن بخارا و پیچیدهترینشان در ساخت و ساز و چیدمان است. تا میانههای سدهٔ بیستم از آن در جایگاه یک بازار معمولی بهره برده میشد که بیشتر در آن جواهرات میفروختند، ولی بخشی از طاق در جایگاه یک بازار معمولی بود که در آن ابزارهای گوناگون و نیازمندیهای روزانه فروخته میشد. بازار سرپوشیده به سبک سنتی ایرانی ساخته شدهاست و هیچ ناهمسانیای با بازارهای سنتی سرپوشیدهٔ همانند، در شهرهای کهن ایران مانند تهران، اصفهان، شیراز، تبریز یا مشهد ندارد.
طاق صرافان
/post-501طاق صرافان یک بازار سنتی سرپوشیده در میانهٔ تاریخی بخارا در ازبکستان میباشد.این بازار ساختهشده در سدهٔ شانزدهم (۱۵۳۴–۱۵۳۵) در زمان فرمانروایی عبیدالله خان از دودمان شیبانیان ازبک است.طاق صرافان یکی از چندین بازار سرپوشیدهٔ بخاراست. تا میانههای سدهٔ بیستم در جایگاه یک بازار معمولی بود که در آن نیازمندیها و ابزار روزمرهٔ به فروش میرسید و یکی از اصلیترین بازارهای سرپوشیدهٔ بخارا شمرده میشد.
چار منار بخارا
/post-500چار منار (ازبکی Chor Minor) که با نام مدرسه خلیف نیاز کل نیز نامیده میشود، دروازهخانه تاریخی مدرسهای اکنون نابود شده در شهر تاریخی بخارا در ازبکستان است. این سازه به عنوان یک بنای میراث فرهنگی حفاظت شده، و همچنین بخشی از میراث جهانی یونسکو در مرکز تاریخی بخارا است. نام چار منار به فارسی بوده و به وجود چهار مناره در این سازه اشاره دارد.
مدرسه عبدالعزیزخان در بخارا
/post-499مدرسه عبدالعزیزخان یک مدرسهٔ ساختهشده در سدههای میانه در بخارا است. این مدرسه در سالهای ۱۶۵۱–۱۶۵۲ از سوی فرمانروای ازبک از دودمان اشترخانیان، عبدالعزیزخان (۱۶۴۵–۱۶۸۱) ساخته شد. این مدرسه در معماری از دید اهمیت و غنای آذینهای هنری از جایگاه ویژهای برخوردار است. فضای درونی مدرسه با نقاشیهای دیواری با چشماندازی از معماری هندی آذین شده بود. زمان فرمانروایی شوروی، مدرسهٔ عبدالعزیزخان در سال ۱۹۳۰ با همکاری صنعتگر «اوستا شیرین مرادُف» به طور کامل بازسازی شد.
مدرسه الغ بیک بخارا
/post-497مدرسهٔ الغبیگ بخارا یک مدرسهٔ دینی در میانهٔ تاریخی شهر بخارا است که در سال ۱۴۱۷ از سوی پادشاه و ستارهشناس تیموری الغبیگ (۱۴۰۹–۱۴۴۹) ساختهشد. این سازه یادگار دوران شکوفایی معماری آسیای میانه است که در ساخت آن از سازههای دیگر شهرهای آسیای میانه الگوبرداری شدهاست. امروزه، این مدرسه تنها سازه در این مقیاس است که از زمان فرمانروایی تیموریان در بخارا به جا ماندهاست. این مدرسه همچنین کهنترین سازهٔ بجا مانده از میان سه مدرسهایست که از سوی الغ بیگ در بخارا ساخته شدهاست.
مدرسه نادر دیوان بیگی
/post-496مدرسه «نادر دیوانبیگی» یکی دیگر از آثار تاریخی و معماری شهر «بخارا» است. مدرسه نادر دیوان بیگی توسط نادر دیوانبیگی با دستور وزیر بخارا به نام «امام قلیخان» در سالهای 1622 و 1623 میلادی ساخته شده است. این مدرسه در سمت شرق مجموعه لب حوض واقع است که در ابتدا به عنوان کاروانسرای ساخته شده است.
ستاره ماه خاصه
/post-494یکی دیگر از جاذبههای شهر «بخارا» کاخ تابستانی شهر امیر یعنی مجموعه «ستاره ماه خاصه» است. این کاخ تابستانی در فاصله 4 کیلومتری شمال شهر بخارا واقع است. این تنها کاخ بیرون شهری باقی مانده از انقلاب اکتبر میباشد. کارهای ساخت و ساز کاخ ستاره ماه خاصه در اواسط قرن نوزدهم در دوران «امیر نصراللهخان» آغاز شد که تعداد زیادی از این بناها در دوران مختلف از بین رفته است.
مدرسه میر عرب در بخارا
/post-491مدرسهٔ میرعرب یک مدرسهٔ دینیست که میان سالهای ۱۵۳۰-۱۵۳۶ میلادی در دورهٔ فرمانروایی خانات بخارا (۱۵۰۰-۱۷۸۵ میلادی) به دست شیخ «عبدالله النقشبندی الیمنی» نامــوَر به امیر عرب در شهر بخارا در ازبکستان ساختهشد.مدرسهٔ میرعرب دربردارندهٔ کلاسهای درس و خوابگاه برای دانشآموزان بود. دورهٔ دانشآموزی در مدرسهٔ میرعرب ۹ سال بود که در دو گام انجام میگرفت. دانشآموزان در این مدرسه تجوید، حدیث، فقه و تاریخ اسلام و دو زبان عربی و فارسی میآموختند. در دورهٔ کمونیسم نیز زبان روسی، تاریخ ملتهای اتحادیهٔ جماهیر شوروی، قانون کمونیسم و ورزش نیز به این درسها افزودهشد.این مدرسه امروزه موزه شدهاست. سازمان یونسکو از سال ۱۹۹۳ میلادی این مدرسه را در فهرست میراث جهانی گنجاند.
مناره کلان بخارا
/post-490مناره کلان (به فارسی / تاجیکی: Kalon Minaret) منارهای از مجموعه مسجد پای کلان در شهر بخارا کشور ازبکستان و یکی از برجستهترین نمادهای شهر است.این مناره که توسط "استاد بقا" طراحی شده، به دستور ارسلان خان حاکم قرهخانی در سال ۱۱۲۷ ساخته شد تا مسلمانان را هر روز پنج مرتبه جهت نماز فراخوانند. برج قبلی قبل از اتمام فرو ریخت. این بنا به صورت یک برج آجری پخته شده با یک ستون مدور ساخته شده و به سمت بالا باریک میشود. این سازه ۴۵.۶ متر ارتفاع دارد و قطر آن در پایین ۹ متر و در بالا ۶ متر است.
مسجد کلان بخارا
/post-489مسجد کلان یکی از بناهای برجسته بخارا است که قدمت آن به قرن پانزدهم میرسد. بر اساس دادههای کاوشهای باستانشناسی، مسجد اصلی ظاهراً در زمان حمله مغولها در اثر آتشسوزی ویران و برچیده شد اما مدتی بعد بازسازی شد. مسجد بازسازی شده مدت زیادی باقی نماند. بنا بر منابع مکتوب آن زمان، در قرن پانزدهم، در زمان شیبانیان، مسجد جدیدی ساخته شد. در زمان تیمور، ساخت بناهای تاریخی در سمرقند و شهر سبز متمرکز شد. با این حال، در زمان اولغ بیک، روحانیون قدرتمند بخارا شروع به ساختن یک مسجد جدید در محل مسجد قدیمی کردند. ابعاد آن کمی کوچکتر از مسجد بیبی خانم در سمرقند است.
مقبره امیر اسماعیل سامانی
/post-488در زمان اسماعیل سامانی، قلمرو سامانیان گسترش یافت و بخارا پایتخت سامانیان شد. این شهر به مرکزی فرهنگی و هنری برای رقابت با بغداد تبدیل شد و زبان و فرهنگ فارسی به جای عربی در اینجا بیشتر رواج پیدا کرد. تجارت در امتداد جادههای ابریشم، ثروت عظیمی را برای شهرهای تجاری مانند بخارا به وجود آورد. این ثروت جدید اغلب برای حمایت از مساجد، خانههای کاخ و مقبرهها استفاده میشد. مقبره اسماعیل سامانی (همچنین آرامگاه سامانیان)، یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی بخارا، در محل گورستان باستانی در پارک سامانیان در نزدیکی میدان رجستان قرار دارد. این مقبره علاوه بر زیبایی، به دلیل اینکه قدیمیترین بنای معماری اسلامی در آسیای مرکزی است، شهرت دارد و در قرن نهم (بین سالهای ۸۹۲ تا ۹۴۳) به عنوان آرامگاه اسماعیل سامانی، امیر قدرتمند و تأثیرگذار سلسله سامانیان، ساخته شد.
آرامگاه برهان الدین ساغرچی (روح آباد)
/post-485در سمت چپ محوطه بیرونی گور امیر تیمور، آرامگاه برهان الدین ساغرچی قرار دارد. وی از شیوخ سده هفتم و معاصر دوران سیف الدین باخرزی بوده و تیمور به وی ارادت زیادی داشته. او در هند دار فانی را وداع گفته و پسرش بر طبق وصیت پدر، جسد وی را برای تدفین به سمرقند و در مجاورت قبر نورالدین بصیر منتقل کرد. تیمور دستور داد تا بر فراز آن بنایی احداث کنند.
شهر تاریخی افراسیاب
/post-483در ورودی سمرقند، سکونتگاه باستانی افروسیاب را میبینید که در قسمت شمالی شهر قرار دارد و یکی از مهم ترین مکانهای باستان شناسی در آسیای مرکزی است. با قدم زدن در این مکان های شگفت انگیز، می توانید غوطه ور شدن در دنیای باستان را احساس کنید، اشیاء تاریخ را لمس کنید. قدمت ویرانههای این شهر به قرن هشتم قبل از میلاد برمیگردد. در افراسیاب، کاخهایی با نقشهای گچ و نیز خانههای صاحبان اعیان، مساجد و مدارس، حمامها و بناهای آبی، خیابانهای سنگفرش شده دوره سامانیان یافت شد. سمرقند باستان در ابتدا "Hisori kukhna" (خیسور باستان)، "Kal'ai Khisor" (قلعه حصار) و سپس از قرن هفدهم "قلعه افراسیاب" یا "افراسیاب" نامیده می شد.
موزه افراسیاب سمرقند
/post-482موزه افراسیاب سمرقند (ازبکی: Afrosiyob-Samarqand shahar tarixi muzeyi) موزهای واقع در محوطه شهر باستانی افراسیاب است. ساختمان موزه و محوطه باستانشناسی در قسمت شمال شرقی شهر سمرقند در کشور ازبکستان واقع شدهاست. این موزه نام افراسیاب، پادشاه اسطورهای و قهرمان توران، را یدک میکشد. نمایشگاه دائمی موزه افراسیاب سمرقند بر تاریخ خود شهر و همچنین منطقه اطراف آن متمرکز است. ساختمان موزه توسط معمار ارمنی باغداسار آرزومانیان در سال ۱۹۷۰ طراحی شد، زمانی که جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود. افتتاحیه این موزه به دو هزار و پانصدمین سالگرد تأسیس شهر سمرقند اختصاص داشت. از نظر موضوعی، موزه به پنج بخش مربوط به دورههای مختلف زندگی در شهر افراسیاب تقسیم شدهاست.
مسجد و مدرسه طلاکاری
/post-479در قلب شهر تاریخی سمرقند و در میدان تاریخی ریگستان، مدرسهای باشکوه با گنبد زرین قرار گرفته که به آن مدرسه طلاکاری میگویند. ساخت این مدرسه در سال 1025 خورشیدی (قرن هفدهم میلادی) و با دستور یالانگتوش بهادر شروع شد و پس از 14 سال به اتمام رسید. این بنا که اکنون در بخش شمالی میدان ریگستان جلوه میکند بر ویرانههای کاروانسرای الغ بیک ساخته شده و در ابتدا قرار بود طراحی آن همچون دو بنای دیگر این میدان باشد.
مدرسه شیردار
/post-478مدرسه شیردار یک مدرسهٔ دینی است که در میدان ریگستان سمرقند جای دارد. این مدرسه در سال ۱۶۱۹ از سوی معماری ایرانی به نام عبدالجبار و به فرمان یلنگتوش بهادر روی ویرانههای خانقاه الغبیگ ساختهشد. به یادگار گذاشتن نماد شیر و خورشید از نکات جالب توجه این سازه به شمار میرود؛ چرا که بکار بردن طرح جانوران زنده در کاشیکاریهای اسلامی معمول نبوده است.
مدرسه الغ بیک در سمرقند
/post-477دوران تیموری یکی از درخشانترین دورههای تاریخی ازبکستان است. دورهای که از آن آثار تاریخی زیادی بر جای مانده است و ازبکها به آن افتخار میکنند. یکی از معروفترین دیدنیهای ازبکستان مدرسه الغ بیگ است. الغ بیگ نوه تیمور که خود پادشاه بود به رشد علم و هنر توجهی ویژه داشت، در علم ستارهشناسی و ریاضی تبحر داشت و در عین اینکه اهل شاعری بود دقیقترین تقویم اسلامی را در کتابش با نام زیج الغ بیگ تهیه کرده بود.
مجموعه بینظیر شاه زنده
/post-476آرامگاه شاه زنده، نام قبرستانی در شمالشرق سمرقند است. نام آرامگاه به قثم بن عباس، پسر عموی حضرت محمد (ص) اشاره دارد؛ کسی که اسلام را در قرن ۷ میلادی به این منطقه آورد. آرامگاه شاه زنده شامل چندین مقبره و بناهای مذهبی میشود که قدمت آنها به ترتیب به قرنهای ۹ الی ۱۴ میلادی و ۱۹ میلادی باز میگردد. بر اساس افسانههای مردمی، بعد از آنکه سر قثم بن عباس را در راه اعتقاداتش بریدند، او سر خود را در دستان گرفت و به اعماق چاهی رفت که در همین مجموعه قرار دارد. برخی از مردم باور دارند که او همچنان زنده است.
مسجد بی بی خانم
/post-472این بنا به یادبود بیبیخانم یا همان سرای ملک خانم همسر تیمور گورکانی و به دستور تیمور در حدود ۶۰۰ سال پیش ساخته شدهاست. مسجد بیبیخانم یا بیبیخاتون که در شرق میدان ریگستان قرار دارد، در زمان خودش، از بزرگترین مساجد جهان بودهاست.
مجموعه تاریخی ریگستان
/post-471اگر بخواهیم ردپایی از ایران که در ازبکستان باقی ماندهاست را نام ببریم، بیشک باید به میدان ریگستان اشاره کنیم. میدان ریگستان قلب شهر سمرقند و از باشکوهترین جاهای دیدنی ازبکستان است. معماری ایرانی منحصربهفرد ساختمانهای اطراف این میدان، بعدها در بناهای مشهوری مثل تاج محل هندوستان، مسجد سنپترزبورگ روسیه و میدان نقش جهان اصفهان نیز استفاده شد.
رصدخانه اُلُغبیگ
/post-470اولین جایی که به شما پیشنهاد میکنم در سمرقند ببینید، رصدخانه اُلُغبیگ است. این مکان تاریخی توسط ستارهشناس بزرگ، الغبیگ امیر تیموری ساخته شد. جالب است بدانید که مادر الغبیگ، گوهرشاد آغا بود که مسجد گوهرشاد در مشهد را ساختهاست و پدرش شاهرخ نیز فرزند تیمور از پادشاهان ایران بود.