قلعه

نارین قلعه: دژی مستحکم در قلب کویر

نارین قلعه، دژی باشکوه با قدمت بیش از 2000 سال، در مرکز شهر نایین در  استان اصفهان واقع شده است. این قلعه که به دستور انوشیروان ساسانی احداث  شده، با معماری منحصر به فرد و عظمت خود، به عنوان یکی از جاذبه‌های  گردشگری استان اصفهان شناخته می‌شود.

قز قلعه تاکستان: دژی بر فراز تاریخ

قز قلعه یا قلعه دختر، دژی باستانی بر فراز کوهی مرتفع در نزدیکی روستای  آبکلو از توابع شهرستان تاکستان در استان قزوین است. این قلعه که قدمت آن  به دوره ساسانیان می رسد، با معماری منحصر به فرد و چشم اندازهای بدیع، به  عنوان یکی از جاذبه های گردشگری استان قزوین شناخته می شود.

قلعه شاه دژ نهبندان: معماری باشکوه در دل کویر

قلعه شاه دژ نهبندان، مشهور به قلعه شاهی، بنایی تاریخی با معماری باشکوه و  عظمت کم نظیر، در دل کویر نهبندان واقع شده است. این قلعه که در دوره  قاجار بنا شده، یادگاری از شکوه و قدرت حکمرانان آن دوران است و امروزه به  عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبی، پذیرای  گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ است.

کاخ آپادانای شوش: مرواریدی در پایتخت زمستانی هخامنشیان

کاخ آپادانای شوش، مشهور به قصر زمستانی، یکی از باشکوه‌ترین بناهای شوش و از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران است. این کاخ که در دوران هخامنشیان بنا  شده، نمادی از قدرت و عظمت این سلسله پرآوازه است. کاخ آپادانای شوش، مشهور به قصر زمستانی، یکی از باشکوه‌ترین بناهای شوش و  از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران است. این کاخ که در دوران هخامنشیان بنا  شده، نمادی از قدرت و عظمت این سلسله پرآوازه است. کاخ آپادانا در شوش،  بنایی باشکوه از دوران هخامنشیان، در حدود سال‌های 515 تا 521 پیش از میلاد به دستور داریوش بزرگ بر روی بقایای عیلامی بنا شد. دیوارهای خشتی با نمای  آجری و ستون‌های سنگی، استحکام و زیبایی را به این کاخ هدیه می‌دادند. تزئینات داخلی با آجر لعاب‌دار و نقش سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و گل نیلوفر آبی، شکوه و جلال هخامنشیان را به نمایش می‌گذاشت. آتش‌سوزی در زمان اردشیر اول، صدماتی به کاخ وارد کرد، اما بازسازی در زمان اردشیر دوم، آن را به رونق سابق بازگرداند. حمله اسکندر ویرانی نهایی را برای این کاخ  به ارمغان آورد، اما عظمت و شکوه آن هنوز در تاریخ ایران باستان جاودانه  است.

قلعه تاریخی بیرجند: دژی مستحکم در قلب شهر

قلعه تاریخی بیرجند، مشهور به قلعه پایین شهر، بزرگترین بنای تاریخی شهر  بیرجند است که بر فراز بلندترین تپه ی باختر شهر خودنمایی می کند. این دژ  سترگ و کهن، یادگاری از دوران صفویه، برای کاربردهای نظامی ساخته شده بود و  نقشی کلیدی در پاسداری از شهر ایفا می کرد.

قلعه سلاسل: دژی تسخیرناپذیر بر فراز صخره

قلعه سلاسل، در شمال شهرستان شوشتر و بر فراز صخره‌ای عظیم، یادگاری از  دوران ساسانیان است. این دژ مستحکم، با خندقی عمیق در شرق و غرب و  رودخانه‌ای در غرب، در برابر حملات دشمنان تسخیرناپذیر بود.

قلعه اژدها پیکر، رازِ نهفته در دل تاریخ لار

قلعه اژدها پیکر، دژی با شکوه از دوران ساسانیان، بر فراز تپه‌ای در شمال  شهر لار استان فارس، خودنمایی می‌کند. این قلعه عظیم با طول ۷۰۰ و عرض ۱۷۰  متر، بر بلندای تاریخ ایستاده و گویی رازهای ناگفته‌ای از دلِ قرون گذشته  را در خود جای داده است.

مجموعه قلعه جوق: سفری به دل تاریخ در همدان

تاریخچه قلعه جوق به طور دقیق مشخص نیست، اما قدمت آن به دوران تاریخی و  اسلامی می‌رسد. بقایای شهر باستانی، گوردخمه، برج و دستکندها در این  مجموعه، هر کدام گویای دوره‌ای خاص از تاریخ هستند. شهر تاریخی قلعه جوق،  زمانی آباد و پر رونق بوده و ساختارهای معماری آن، نشان از سبک زندگی  مردمان آن دوره دارد. گوردخمه با 15 اتاقک، محل دفن افراد در گذشته بوده و  برج سنگی، به عنوان برج دیده‌بانی یا برج خاموشان مورد استفاده قرار  می‌گرفته است. دستکندها نیز احتمالاً به عنوان محل سکونت یا پناهگاه کاربرد  داشته‌اند. مجموعه قلعه جوق به عنوان یک اثر ملی ثبت شده است و کاوش‌ها و  بررسی‌های باستان‌شناسی در آن، اطلاعات ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ منطقه را  به دست خواهد داد.

تاریخچه قلعه بسطام: دژی مستحکم و باشکوه

قلعه بسطام، دژی باشکوه و تاریخی در نزدیکی روستای بسطام در استان آذربایجان غربی است. این قلعه که قدمت آن به دوران اورارتوها (حدود 800 سال پیش از میلاد) باز می‌گردد، در طول تاریخ خود شاهد وقایع و رخدادهای بسیاری بوده و امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان آذربایجان غربی شناخته می‌شود.

قلعه کنت: سفری در گذر زمان

در فاصله 80 کیلومتری جنوب غربی شهر سراوان، قلعه کنت در روستای کنت بخش  هیدوچ این شهرستان جای گرفته است. این مجموعه بر روی صخره ای طبیعی در سه  طبقه بنا شده و زمینی به مساحت 970 متر مربع را اشغال کرده است. زیربنای  این قلعه 840 متر مربع است و سبک معماری آن همانند قلعه سیب می باشد.

قلعه سب: دژی مستحکم در دل کویر

قلعه سب، دژی مستحکم و تاریخی در دل کویر مصر، واقع در استان اصفهان است. این قلعه که قدمت آن به دوران ساسانیان باز می‌گردد، در طول تاریخ خود شاهد وقایع و رخدادهای بسیاری بوده است.

قلعه جوشین: دژی نفوذ ناپذیر در دل کوهستان

قلعه صلصال: دژی باشکوه از دوره ایلخانی

در حاشیه جنوبی جاده تالش به آستارا، روستای قلعه دوش، گویی نگینی تاریخی بر پهنه دشت خودنمایی می‌کند. قلعه صلصال، دژی مستحکم که رازهای نهفته در دل خود را از دوره ایلخانی تا به امروز حفظ کرده است.

قلعه لمبسر رازمیان

مجموعه تاریخی شمیران

مجموعه تاریخی شمیران در دره‌ای واقع شده است که حفره آبگیر سد سفیدرود محسوب می‌شود. این دره در کنار رود قزل اوزن در بخش طارم قزوین قرار دارد. برای رسیدن به این مجموعه، لازم است مسیر کنار سد سفیدرود را از منجیل طی کرد. این مجموعه فاقد راه دسترسی برای خودروهای عادی است و باید با خودروهای دو دیفرانسیل به آن دست یافت.

ارگ تاریخی بیاضه (قلعه بیاضه)

روستای بیاضه در ۵۳ کیلومتری جنوب شرقی خور و بیابانک قرار دارد. این روستا علاوه بر قلعه‌ای زیبا و مشهور، چشم‌اندازی بسیار دل‌انگیز دارد. بافت روستایی آن منحصر به فرد است و خانه‌های ایوان‌دار و ایوان‌های کنگره‌ای آن  به لحاظ معماری و جنبه‌های دفاعی دیدنی هستند. جاذبه‌های گردشگری این روستا شامل ارگ قدیمی و ساباط‌ها، پایاب‌های سرپوشیده، قنات‌ها، حسینیه و مسجد جامع قدیمی و امام‌زاده و نخلستان‌های انبوه است. خانه‌های قدیمی این روستا عموماً از خشت ساخته شده و دارای حوض‌های بزرگ، ایوان‌هایی با طاق بلند و اتاق‌های زمستانی و تابستانی هستند.

قلعه تاریخی جندق

این قلعه هنوز هم دارای ساکنانی است که از چند هزار سال پیش در آن زندگی  می‌کنند. مردم محل معتقدند که قلعه قدیمی انوشیران بوده و به عنوان زندان  استفاده می‌شده، اما واقعیت این است که قلعه کاربردهای دیگری نیز داشته  است. احتمالاً در یک گوشه‌ای از قلعه زندانی وجود داشته باشد، اما استفاده  اصلی آن برای سکونت مردم بوده است. قلعه شامل هزاران خیابان و خانه است. هر  خیابان به خیابان‌های دیگر می‌رسد و در هر خیابان چندین خانه وجود دارد.  این خانه‌ها اندکی کوچک اما کامل هستند. بغمای جندقی، بزرگترین شاعر دوران  قاجار و همچنین ناصرالدین شاه، اهل این منطقه بوده‌اند.

قلعه سالار محتشم(موزه مردم شناسی خمین)

اين  قلعه در شهر خمين و مربوط به دوره قاجاريه است كه از نظر ساخت كالبدي و معماري بسيار ارزنده مي باشد. سبك معماري، تزئينات و فضاي داخلي ، اسكلت   ساختماني و نوع مصالح به كار رفته آن را به صورت يك اثر معماري بي نظير در آورده است. بنابر شواهد وسعت اين قلعه در گذشته بسيار بيشتر از وضعيت   كنوني بوده است.

قلعه آکروپل شوش

قلعه شوش که به قلعه اکروپل یا قلعه فرانسوی‌ ها نیز شهرت دارد، از دیدنی های شوش به‌شمار می‌رود. در سال ۱۹۸۷ میلادی، ژان ماری ژاک دو مورگان فرانسوی برای تحقیق و اکتشاف به شوش آمد و جهت اسکان او و همراهانش و همچنین نگهداری آثار باستانی مکشوفه، عمليات ساخت قلعه شوش آغاز شد. برای این کار بلندترین نقطه تپه‌های شوش، یعنی آکروپل را در نظر گرفتند و قلعه‌ای به شکل قلعه‌های قرون وسطا و ذوزنقه‌ای‌شکل روی آن ساختند. ساختمان این قلعه اغلب با خشت، بقايای باستانی آجرها و خشت‌های دوره‌های مختلف که در محوطه باستانی شوش باقی مانده بود، بنا شد و در سال ۱۹۱۲ میلادی، کار ساخت آن به پایان رسید. از اين قلعه اکنون به‌عنوان مرکز نگهداری و تحقيقات آثار باستانی استفاده می‌شود.                                                             .

نارین قلعه

قلعه‌ها و کهن‌دژها غالبا هسته اصلی تشکیل شهرها هستندکه پایگاه درباریان، پادشاهان، مغان و نظامیان بوده است. نارین‌قلعه که در میان اهالی میبد به نارنج قلعه نیز معروف است از این قاعده مستثنی نیست. قلعه‌ای سترگ بر بالای تپه‌ای که بر دشت‌های اطراف احاطه کاملی داشت.

قلعه قهقهه

قلعه قهقهه که در گویش محلی به آن «قاه‌قاه قالاسی» می­گویند در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل قرار دارد. قهقهه معانی مختلفی از جمله آواز بلند در خنده و همچنین آواز کبک دارد. قلعه قهقهه از توابع مشکین‌شهر و در بخش مرادلو ارشق، بین دو روستای گنچویه و قره آغاج کلان قرار دارد.

کاروانسرای ایزدخواست

در ۷۰ کیلومتری شمال آباده و کنار شهر ایزدخواست، کاروانسرایی تاریخی وجود دارد که اگر از راه زمینی از اصفهان به شیراز سفر کرده باشید حتما از کنار آن رد شده‌اید!

قلعه کنجانچم مهران

استان ایلام در غرب ایران و غرب کو‌هستان وحشی زاگرس، با آب و هوایِ کوهستانی و نیمه گرم و جنگل‌های بلوط یکی از مقاصد جذاب طبیعت‌گردی ایران است. اما جدا از طبیعت زیبا، جاذبه‌های تاریخی این استان هم کمتر دیده شده‌اند. نشانه‌اش قلعه‎های تاریخی متعددی است که هنوز پابرجایند. از قلعه والی در شهر ایلام و قلعه پوراشرف و هزاردر در شهرستان دره‌شهر گرفته تا پشت قلعه آبدانان و قلعه سام در شهرستان شیروان چرداول نمونه‎هایی از این قلعه‎ها هستند.

قلعه سه کوهه

استان سیستان و بلوچستان یکی از بزرگ‌ترین استان‌های ایران و از سوی دیگر یکی از محروم‌ترین مناطق کشورمان است. استانی که البته جاذبه‌های گردشگری پرتعدادی را در خود جای داده است و پتانسیل‌های آن برای رشد صنعت گردشگری بالاست. قلعه سه کوهه در نزدیکی زابل یکی از آثار تاریخی این استان است که تاریخچه‌ای جذاب و قابل تامل دارد.

قلعه ایرج

در کشور ما بناهای خشتی زیادی وجود دارد که به‌خاطر عمر طولانی و طراحی جالب توجه‌شان معروفند که بدون شک مشهورترین آن‌ها ارگ بم است. اما تعدادی از این بناها کمتر بین گردشگران شناخته شده‌اند. یکی از آنها قلعه ایرج است که در استان تهران و نزدیک ورامین قرار دارد.

قلعه خدا رحم خان

سنگ به عنوان یکی از قدیمی ترین مواد در دسترس بشر، همواره نقش مهمی در ساخت بناهای ماندگار ایفا کرده است اما اگر بخواهیم در میان بناهای معاصر به اثری باشکوه از حجاری و معماری اشاره کنیم، بی گمان قلعه خدارحم خان یکی از آن‌هاست. این قلعه که در شهر چالِشتُر در 5 کیلومتری شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری واقع شده، بنا بر تاریخ ثبت شده بر روی یکی از سرستون­های سنگی آن، در سال 1321 هجری قمری یا 1282 هجری شمسی احداث شده است.

قلعه شیخ مکان (پور اشرف)

142 کیلومتر که از ایلام به سمت پل‌دختر بروید به دره‌شهر می‌رسید، این شهر از لحاظ جمعیتی چهارمین شهر از شهرهای استان ایلام است. در فاصله 6 کیلومتریِ شرق دره‌شهر در دامنه‌های ارتفاعات کبیرکوه در میان دشتی هموار در روستای «شیخ مکان» قلعه‌ای واقع شده است به نام «قلعه پوراشرف» یا «قلعه مکان». بعضی منابع، قدمت اولیه آن‎را به دوره ساسانی نسبت می‌دهند اما تاریخی که در کتیبه این بنا ذکر شده، سال 1335 را نشان می‌دهد. مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی که توسط میرصید محمدخان پوراشرف ملقب به اشرف‌العشایر – لقبی که احمدشاه قاجار به او بخشیده بود- ساخته شده است.

قلعه والی

قلعه والی ایلام یکی از بناهای زیبای دوران قاجار در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک (در محله‌ای به نام حسین‌آباد فیلی) در سال ۱۳۲۶ هجری قمری در زمینی به بزرگی ۲۵۰۰ مترمربع  به دستور (غلام رضا خان والی) ساخته شده ‌است. بعد از این که ساخت قلعه والی به پایان رسید، غلام رضا خان دستور داد تا کتیبه‌ای به طول ۱۸۰ سانتی‌متر به خط نستعلیق حکاکی و سپس بر بالای ورودی شرقی بنا نصب شود، ولی در جریان جنگ تحمیلی این کتیبه سقوط کرد و هم‌اکنون نیز در بخش دیگری از قلعه نگهداری می‌شود. در ضلع شمالی قلعه‌ی والی، قسمت شاه‌نشین آن قرار دارد که بسیار بزرگ‌تر از بقیه اتاق‌های قلعه است.

قلعه ضحاک

قلعه ضحاک که در گویش بومی «نارین قلا» نیز خوانده می­شود، در ۲۰ کیلومتری جنوب خاوری شهرستان هشترود، درون بخش مرکزی، دهستان علی‌آباد و ۵ کیلومتری جنوب روستای عربلو در استان آذربایجان شرقی جای دارد.

قلعه قمچقای

قلعه قمچقای در نزدیکی ۶۰ کیلومتری شمال بیجار در شرق کردستان، بر روی کوهی بلند و رو به دره شاهان، در شمال روستای قمچقای از بخش کرانی و درون منطقه حفاظت‌شده بیجار استان کردستان جای دارد.

قلعه دزک

«قلعه دِزَک» در جنوب خاوری روستای دزک، در شهرستان کیار، یکی از محال­های چهارگانه بختیاری، حدود ۳۵ کیلومتری شهرکرد جای دارد. این دژ که بر سینه خود نشانی از فعالیت­های مشروطه‎ خواهان ایران دارد، امروزه در فهرست آثار ملی ایران بر شمرده می­شود. گمان می­رود واژه «دِزَک» از دز است که تغییرشکل‌ یافته دژ باشد، و در اینجا «دژ کوچک» است.

قلعه بهستان

قلعه بِهِستان در کنار رودخانه قزل اوزن و روستای بهستان، در نزدیکی 10 کیلومتری جنوب شرقی شهر ماهنشان و 100 کیلومتری غرب شهر زنجان جای دارد.

قلعه ناصری

ناصرالدوله، حاکم کرمان و بلوچستان در زمان قاجار، دستور ساخت قلعه‌‎ای نظامی را در ایرانشهر صادر کرد و نام خود را نیز بر آن جاودان ساخت. با موافقت ناصرالدین‌شاه قاجار با پیشنهاد ناصرالدوله برای ساخت قلعه‎ای در ایرانشهر، در سال 1264 خورشیدی، «استاد حسین معمارباشی» از کرمان به ایرانشهر فراخوانده می‎شود تا کار ساخت این قلعه را آغاز کند. ساخت قلعه هفت سال به طول می‎انجامد و پس از آن، تبدیل به مقر حکومت بلوچستان می‎شود.

قلعه خرانق

قلعه خرانق، سازه‎ ای مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان اردکان، بخش خرانق، روستای خرانق قرار گرفته است.

قلعه فورگ

قلعه «فورگ»، که قلعه­ «میرزا رفیع خان» نیز خوانده می­شود، در سرزمینی ییلاقی در شمال روستای فورگ، در 5 کیلومتری شهرستان «درمیان» و ۱۱۰ کیلومتری غرب «بیرجند»، در استان «خراسان» قرار گرفته است. این دژ در بلندای ۱۸۴۰ متری بر روی بلندی­­های دره­ درمیان و در دامنه­ کوه «مومن‌ آباد» قرار دارد که به دشت «اسدیه» می­رسد.

قلعه بابک

قلعه بابک ، دژی است بر فراز کوهی در نزدیکی شهر «کلیبر» در استان آذربایجان شرقی که به «بابک خرمدین»، مبارز ایرانی که پس از «ابومسلم خراسانی» بر علیه عباسیان قیام کرد، منسوب است.

قلعه رودخان

دژ «قلعه رودخان» یا «قلعه حسامی» قلعه ای تاریخی در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا است که در کنار رودخانه ای با همین نام واقع شده است. برخی از کارشناسان ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله ی اعراب به ایران دانسته اند. این قلعه که در دوره ی سلجوقیان تجدید بنا شد از پایگاه های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است. بر روی کتیبه ی سر در ورودی قلعه، که اکنون در موزه ی گنجینه ی رشت نگهداری می شود، درج شده است که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاالدین اسحق تجدید بنا شده است.

قلعه الموت

قلعه الموت در شمال غربی استان و در نزديكي روستاي گازرخان قزوین یکی از قلعه ‌های منحصر به فرد تاریخی در ایران است و بر فراز صخره‌ ای قرار دارد که ارتفاع آن نسبت به زمین ‌های پیرامون خود ۲۰۰ متر است. این قلعه سترگ دو قلعه بالا و پایین را در بر می‌ گیرد و دیوارهای چهارگانه آن به تبعیت از شکل و وضع صخره ‌ها ساخته شده ‌اند و ازین ‌رو است که عرض آن قسمت‌های مختلف فرق می‌کند. صخره‌ های پیرامون قلعه به رنگ سرخ و خاکستری در جهت شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده‌اند. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است.