این روزها تقریبا همه‌ی خانواده‌ها مجهز به یک دوربین عکاسی یا گوشی همراه هستند که با آن عکس می‌گیرند و خاطراتشان را ثبت می‌کنند. عکاسی در سفر هم پای ثابت برنامه‌های سفر است و آن را ماندگار می‌کند، امّا داشتن حتی بهترین تجهیزات برای گرفتن یک عکس خوب کافی نیست و فوت و فن‌های زیادی لازم است تا عکسی که می‌گیریم زیبا و چشم نواز باشد. این مهارت هم آموختنی است و چه بهتر آنکه آن را از بهترینهای عکاسی یاد بگیریم.
مجله نشنال جئوگرافیک یکی از بهترین نشریات جهان برای دیدن عکس‌های خوب است که عکس‌های بی‌نظیر آن از طبیعت و حیات وحش طرفداران زیادی در جهان دارد. موسسه‌ی نشنال جئوگرافیک علاوه بر مجله‌ی خود، نشریات دیگری نیز منتشر می‌کند که مجله‌ی "سفر" یکی از آنهاست. در اساسنامه کار عکاسان این مجله آمده است: «طرح‌تان را سبک و سنگین کنید تا هم راهنمای سفر به یک مکان مشخص باشد و هم با یک مقدمه‌ی خوب خواننده را تشویق به خواندن آن گزارش کند.» عکاسی در شهر و بیرون از شهر و چشم انداز از شاخه‌های مهم عکاسی است که مورد توجه این مجله است. در ادامه فشرده‌ای از تجربیات عکاسان این مجله را که به شیوه‌ای کاربردی گرفتن یک عکس خوب را با در نظر گرفتن تجربه‌های عکاسان مشهور این موسسه آموزش می‌دهد را مرور می‌کنیم.
برای عکاسی آماده شوید:
برای تمرین عکاسی نیازی نیست از شهر خارج شوید، سوژه ها اطراف شما هستند.
خلاق باشید:
بیشتر به اطراف‌تان دقت کنید. تلاش کنید از منظره یا صحنه‌ی پیش رو، کادری ببندید که تماشاگر عادی نمی‌بیند. برای اینکه ایده‌های نو به ذهن‌تان برسد، باید عکس حرفه‌ای‌ها را ببینید تا ذهن‌تان برای ایده پردازی آماده شود.
آگاهانه سفر کنید:
پیش از سفر تا می‌توانید درباره‌ی ویژگی‌های اقلیمی، فرهنگی و تاریخی آن منطقه اطلاعات کسب کنید. وضعیت آب و هوا در چند روز آینده و زمان طلوع و غروب خورشید را چک کنید. این کار برای زمان بندی برنامه‌ی عکاسی لازم است.
برنامه‌تان را یادداشت کنید:
پیش از سفر، فهرست موضوعاتی را که می‌خواهید از آن عکاسی کنید، بنویسید. اگر این کار را نکنید کلی سوژه‌ی عکاسی را از دست می‌دهید.
سبک سفر کنید اما نه بی‌تجهیزات:
عکاسی یعنی مهارت و تجهیزات اما این را هم بدانید هر کسی با دوربین خوب، عکاس خوبی نمی‌شود. اگر برنامه‌ای برای عکاسی‌تان داشته باشید، می‌دانید چه تجهیزاتی نیاز است.
مهارتهای اصلی عکاسی
برای عکاسی حرفه‌ای باید به خوبی به فوت و فن‌های عکاسی مسلط شویم و اصول آن را بیاموزیم که ترکیب، نورپردازی و نور دهی است.
الف: ترکیب بدنی:
تنظیم عناصر تصویر، پایهی اصلی عکاسی است که آن را ترکیب می‌نامیم. نتیجه‌ی ترکیب خوب در عکس این است که مخاطب با دیدن عکس، منظور شما را درک کند. یادتان باشد زمینه‌ی عکس را شلوغ نکنید، چرا که موضوع اصلی عکس گم می‌شود. فضای خالی در کادر نگذارید، یک قدم به سوژه نزدیک‌تر شوید و کادر را با سوژه پرکنید. تمرین کنید تا سوژه را از چشم دوربین ببینید و کادر را تنظیم کنید. مطمئن باشد به ترکیب خوبی می‌رسید.
1. تقسیم بندی کادر:
کادر را به سه ستون افقی و عمودی تقسیم کنید و یادتان باشد سوژه را در مرکز کادر قرار ندهید چون بی‌روح جلوه می‌کند.
2. خطوط اصلی:
عناصری چون جاده، ریل قطار، حصار، خطوط بام‌ها و شاخ‌های درختان در تصویر، عناصر خطی محسوب می‌شوند. شما می‌توانید با کادربندی درست از این عناصر استفاده کرده و چشم بیننده را به سمت سوژه هدایت کنید.
3. کادربندی:
عناصر پس زمینه کادر است که به تصویر عمق می‌دهد. کادر می‌تواند در، پنجره، شخص یا شخ و برگ درختان باشد که از یک، دو، سه یا چهار جهت عکس را کادربندی می‌کند.
4. تناسب:
زمانی که سوژه مانند کوه، رود و دریا یا هر چیز دیگر، حجم مشخصی ندارد، باید عنصری که بیننده حجم آن را می‌داند مثل انسان، ماشین، درخت یا حیوان به تصویر اضافه کنید. این کار به بیننده کمک می‌کند تا موقعیت تصویر را بهتر درک کند.
5. زاویه:
به جای اینکه از سوژه مستقیم و از روبهرو عکس بگیرید، از زاویههای دیگر هم سوژه را ببینید.
6. فاصله‌ی کانونی را تغییر دهید:
به جای لنزهای استاندارد از لنزهای زاویه باز یا تله لنز استفاده کنید که جلوه‌ی خاصی به ترکیب عکس می‌دهد. لنز زاویه باز سوژه را در زمینه‌ی بهتر نشان می‌دهد و منظرهی کامل‌تری را ثبت می‌کند. تله لنز هم عناصر اضافی را حذف می‌کند و می‌توانید فقط روی سوژه اصلی فوکوس کنید و برای عکاسی چهره مناسب است.
7. عمق میدان را کنترل کنید:
عمق میدان (DOF) عمقی است که تصویر به نسبت آن تنظیم می‌شود. با عمق میدان، سوژه در ترکیب کمی بیشتر از نقطه‌ی کانونی روشن و واضح می‌ماند، اما با عمق میدان بیشتر، عناصر جلو و پشت سوژه هم در کانون تصویر قرار می‌گیرند. لنزهای زاویه باز عمق میدان زیاد و تله لنزها عمق میدان کمتری دارند.
ب) نور پردازی:
نور دستمایه عکاس است. به کارگیری نور در تصویر به اندازه تسلط بر ترکیب اهمیت دارد.
1. نور بالا:
نوری که هنگام عکاسی بر شانه‌هایتان می‌افتد، نور بالاست. این نور بسیار به کار می‌آید اما برای تصویری که عمق میدان کمی دارد، ضعیف است. نور بالا که درست میان روز می‌تابد خوب نیست چون سایه می‌سازد.
2. نور جانبی:
این نور را صبح زود و نزدیک غروب داریم که ساعت‌های رویایی هستند. عکاسان حرفه‌ای بیشتر در این ساعت‌ها مشغولند چرا که تن نور در این ساعت‌ها بسیار عالی است و زاویه کم نور سایه‌هایی ایجاد می‌کند که به سوژه وضوح و عمق می‌دهد.
3. نور زمینه:
این نور برای عکس‌های نمایشی خوب است. سوژه‌ی خود را درست در مقابل طلوع یا غروب خورشید قرار دهید تا یک تصویر سایه‌نما بگیرید. از این نور برای عکاسی چهره هم می‌توانید استفاده کنید. در حالی که نور از پشت می‌آید و شما نور فلاش را به چهره می‌تابانید یک هاله در تصویر ایجاد می‌ود. نکذارید نور زمینه مستقیم به لنز بتابد. می‌توانید با قرار دادن سوژه یا عناصر دیگری در تصویر مانند تنه‌ی درخت جلوی تابش مستقیم نور را بگیرید.
4. نور یک روز ابری:
نوری که از میان ابرها می‌تابد، پراکنده است و برای عکاسی چهره مناسب است، نور سایه‌ها در فضای باز هم همین طور. در یک روز ابری، نور برای عکاسی جاده خیلی مناسب است چرا که انکعاس نور نداریم.
ج) نور دهی:
به مقدار نوری که در زمانی مشخص وارد دوربین می‌شود، نوردهی می‌گویند. اگر عکسی نور کافی نبیند، سایه‌های تاریکی در آن به وجود می‌آید و عکس تیره می‌شود و از طرف دیگر اگر عکس نور بیش از اندازه دریافت کند اصطلاحا می‌گویند: سوخته. عکاس، نوردهی را با تنظیم دیافراگم و سرعت شاتر کنترل می‌کند. متغیر سوم حساسیت نور است که آن را با نام سرعت فیلم می‌شناسیم و با میزان iso می سنجیم. دامنه‌ی iso اغلب از 50 تا 3200 بالاتر است؛ هر چه این عدد بیشتر شود، حساسیت نور هم افزایش می‌یابد.
عکاسی از فرهنگ بومی
عکاسی به ویژه عکاسی سفر نقش بسیار مهمی در گردشگری دارد چون هر آنچه که از اصالت و هویت یک منطقه باقی مانده را ثبت و مستند می‌کند. روزی این عکس‌ها به فرهنگ‌های خاموش، حیاتی دوباره خواهند بخشید.
مطالعه کنید:
فرهنگ‌های بومی که از آسیب دنیای مدرن دور مانده باشند بسیار کم اند، پس هدف پیدا کردن مردمی نیست که هیچ بویی از تمدن نبرده باشند، بلکه قرار است به دنبال آنهایی بگردیم که هنوز سنت‌های خود را حفظ کرده‌اند و آگاهانه با آن برخورد می‌کنند.
زود بروید، دیر برگردید:
فرهنگ بومی گاهی اوقات به اندازه‌ی یک بازار یا نمایشگاه با شما فاصله دارد و این نمایشگاه‌ها اغلب برای گردشگران برگزار می‌شود. وقتی به چنین مواردی برمیخورید زود خودتان را به محل برسانید، پیش از آنکه جمعیت زیاد شود.
خلاف جهت شنا کن:
باید کاری کنید که دیگران نکرده‌اند. سعی کنید از مراسمی عکس بگیرید که دیگران کمتر به آن بها می‌دهند.
یک جای مطمئن پیدا کن:
عکس‌هایی که می‌گیرید باید کاملا تجربه‌ی آنجا بودن را منتقل کند. بیشتر مهمانسراها ما را در محیطی غیر بومی حبس می‌کنند پس آنجا نمانید.
در مراسم‌ها شرکت کنید:
اینکه با احترام در آداب و رسوم محلی شرکت کنید، کمک می‌کند تا به خوبی صحنه‌ای را که می‌خواهید عکاسی کنید، پیدا کنید.
بیشتر با بومیان آشنا شوید:
کیفیت عکس در ارتباط مستقیم با کیفیت رابطه‌ای است که با آن فضا برقرار کرده‌اید. در جمع محلی‌ها بنشینید، به خانه‌شان بروید و با خانواده‌شان آشنا شوید. هر چه بیشتر با آنها گرم شوید، فرصت‌های عکاسی بهتری به دست می‌آورید. لبخند بزنید و شادی خود را از دیدنشان ابراز کنید.
احترام و قدردانی‌تان را ابراز کنید:
یادتان باشد بیشتر از اینکه حرف بزنید، بشنوید، یا این حس را به بومی‌ها منتقل کنید که آدم خوبی هستید و فرهنگ‌شان را دوست دارید. آن وقت است که خودشات به شما پیشنهاد می‌کنند چه کار کنید و شما را به دوستان‌شان معرفی می‌کنند.
طرح‌های دراز مدت:
برای عکاسی زمان بگذارید و طرح دراز مدت برای خود تعریف کنید. وقتی مکان خوبی برای عکاسی پیدا کردید، روزها یا ماه‌ه آنجا بمانید و عکاسی کنید.
منبع: سرزمین من.ماهنامه ایران شناسی.کارگاه عکاسی. شماره پیاپی 76-77
دیدگاه خود را بنویسید