بندر «سیراف» یکی از شهرهای باستانی جنوب ایران است. سیراف امروزه در بخش «کنگان» استان «بوشهر» قرار دارد. این بندر در دوران باستان از آنچه امروز هست بزرگتر بوده. به باور کارشناسان زمین لرزه، فرسایش خاک و یا پیشروی دریا بخش هایی از سیراف را به زیر آب برده است.
بندر سیراف در زمان شاهشناهی ساسانیِ اردشیر بابکان و به فرمان او در سده سوم میلادی بنیان نهاده شد و به رونق جهانی دست یافت. نام این بندر نیز از «ارتخشیر آب»، «اردشیراب»، «سیراب» به سیراف دگرگونی یافته، این شاهنشاه سامانه آبی بندر سیراف را نیز پی ریزی نمود. رونق این بندر تا دوران پادشاهی «بویهیان» در سده چهارم خورشیدی ادامه داشت و سپس رو به افول رفت. بندر سیراف بخشی از «راه دریایی ابریشم» از سیلان و هند و چین به زنگبار آفریقا و بندرهای دریای سرخ اروپا بوده که «راه ادویه» نیز خوانده میشود.
در دوران ساسانیان ساختمان های سه تا چهار طبقه نیز در سیراف بودهاند. از دوران باستان کتیبه‌ها و دیوارنگارههایی بدست آمده است. گچبری «گل ساسانی» شش و هشت پر، «انار»، «نیلوفر»، «برساو»، «انجیر»، «موگ»، «سرو»، «تاک»، همچنین «جام سیمین» با بنمایه بادبزنی از برگ «نخل» که با نمونههایی از شوش و تیسفون برابری میکند.
گزارش شده تنها در سده چهارم خورشیدی، 120 هزار تن بازرگان از سیراف در «کانتون» «چین» میهمان بودهاند. در میان کالاهای بارشده به چین میتوان از عرقهای شکوفه خرما (تارونه) و زعفران و بیدمشک، عطر بنفشه و نیلوفر و کافور نام برد، همچنین پارچههای کتانی، قالی، گلیم، پرده، پنبه، نیز سنگ آهن، فیروزه، زر و سیم، الماس، مروارید، مس، عود، ساج، عاج، پوست پلنگ و داروها. گزارشهای فراوانی نشان میدهد سیرافیان از دیربازِ تاریخ مردمانی دریانورد و بازرگان و کوشا بوده اند.
اگر از بالا به بندر سیراف نگاه کنیم، چشمانداز این بندر را همانند هلال ماه، خمیده و باریک میبینیم؛ با پهنای کم و درازای بسیار! خانهسازیها، همانند ماسوله در شمال ایران، پلکانی و روی یکدیگر است. در یک کیلومتری شمال شرقی سیراف «تنگه لور»، در دو کیلومتری غربی آن نیز «دره لیل» و در هفت کیلومتری شرقی و شمال شرقی نیز رشته کوه «هفتچه» به چشم میآید.
در کوههای نزدیک بندر سیراف همچنین دخمههای سنگی، سنگچین، آبکند، سنگفرش و اشکفتهایی دیده میشود که کارشناسانی آن را با پرستشگاه آناهیتا، ایزدبانوی آبها در ایران باستان مرتبط دانستهاند. مسجد جامع سیراف در سده دوم خورشیدی بر ویرانههای یک دژ ساسانی ساخته شده است. از دوران باستان برای جلوگیری از گزند موجهای ویرانگر دریا، دیواری سنگچین از ساروج و آهک در میانه ساحل سیراف ساختهاند که همواره در روند فرسایش، حاصل برخورد باد و طوفانها بوده است.
همچنین میتوان از کوره های سفالگری باستانی در کناره شهر و روبروی دریا نیز یاد کرد که تا روزگاری کمتر از یک هزاره پیش از آن یکی از مرغوب ترین سفالهای خاورمیانه را میساخته اند. سفالهای ساسانی سرخ و نیز لعابدارِ سبز هنوز هم گاهی در «گرگور»ها یا توریهای فلزی صیادی، سر از آب بیرون میآورند.
از پوشش جانوری بندر سیراف میتوان بز کوهی، گراز، مار، لاک پشت، آفتاب پرست، بلبل، کبک، تیهو و بلبل را نام برد. از پوشش گیاهی بندر سیراف نیز میتوان درخت پهن برگ «لیل» یا «انجیر هندی» و «انجیر معابد» با ریشههای از خاک بیرون آمده را سراغ گرفت، همچنین «لوز»، «کهور»، «گز»، «خرگ»، «آویشن» از دیگر گیاهان مشهور این منطقه به حساب میآید.
دیدگاه خود را بنویسید