«محمد ابن طبری» تاریخ نگار ایرانی، مشهور به پدر علم و تاریخ و تفسیر، داستان آتش جاودان ری را این‌گونه روایت می‌کند: «یزدگرد، شاهنشاه ساسانی، هنگامی که در نبرد با تازیان، آهنگِ گذار به سپاهان نمود، آتش جاویدان را از ری برداشت، سپس در بازگشت، به کرمان رفته و آنگاه، به خراسان رسید، او در دو فرسخی مَرو آتشکده‌ای برای نگاه داری آتش ساخت.»
با گشتی در میدان نقش جهان، پس از دیدار از بناهایی چون عالی‌قاپو و دو مسجد بزرگ، به ورودی بازار می‌رسیم. سردری که با نقش و نگار خود، حکایت از زیباییهای درون بازار دارد. سردر بازار قیصریه که در ضلع شمالی ميدان امام و درست در سمت مقابل مسجد امام قرار دارد، به دوره شاه عباس اول منسوب است و معمار آن «استاد علی اکبر اصفهانی» نام دارد.
سبزه میدان در قلب گیلان به عنوان یکی از نوستالژی های شهری رشت شناخته می‌شود. سبزه میدان در کنار كتابخانه ملى، عمارت كلاه‌فرنگى، ساختمان شهردارى، ساختمان بانک ملی، كاروانسراى لات، بازار بزرگ، دبيرستان شاهپور، حمام آقا بزرگ، پارک شهر و دیگر نمادهای ساختار شهری رشت، بخش اصلی از حافظه تاریخی این شهر را تشکیل میدهند.
میرزا حسین خان سپهسالار، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار، دستور ساخت مدرسه و مسجدی بزرگ را در قلب تهران صادر کرد. با مرگ او برادرش، یحیی خان مُشیرالدوله، کار برادرش را پی گرفت و سرانجام پس از پنج سال ساخت این مجموعه بینظیر به سرانجام رسید.
کلیسای ارامنه گاراپت مقدس آبادان در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، در دوران پادشاهی پهلوی ساخته شد. این کلیسای گریگوری روزگاری در کنار دو کلیسای پروتستان کریستوفر سال 1928 و آشوری سال 1951 میلادی، که امروزه نشانی از این دو بر جا نمانده است، کلیساهای سه گانه آبادان را تشکیل میدادند.
خاندان پیرنیا دردوره قاجار، از جمله خانوادههای سرشناس و بزرگی بودند که مردان بزرگی را در دامان خود تربیت کردند. جد بزرگ خاندان پیرنیا، «میر عبدالوهاب» است. فرزند او، «مشیرالدوله» از صاحب منصبان عصر مشروطه و از نوادگان او، حسین پیرنیا که نماینده مجلس و استاد دانشگاه و بنیان‌گذار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران بود و هم‌چنین باقی نوادگان هرکدام در پست‌های مهم دولتی در دوره‌های قاجار و پهلوی مشغول به کار بودند.
از یک سو سنگ خارای البرز کوه، از یک سو خاکِ کشتخیزِ ری به هم آمده اند، تا در این میان چشم های سیرابگرِ جان، از دل مهربان زمین و پهنه ی فراخ زمان بجوشد.
آتشکده آتشگاه بر فراز یک تپه سنگی به بلندای 100 متر در بخش ماربین اصفهان، در 3 کیلومتری جنوب خمینی شهر، 8 کیلومتری غرب اصفهان و نزدیک به آب روان زاینده رود قرار گرفته است. آتشکده آتشگاه یک سازه خشتی است با خشت هایی از خاک رس به اندازه 40 در 40 سانتیمتر که در کنار هم پایه ها و بنیاد و دیوارهای سازه را برپا کرده است. میان هر دو لایه خشتی در بن سازه یک لایه نی به استوارتر شدن آن در گذر تاریخ یاری رسانده است.
شاید شهرت نقش رجب به اندازه‌ی پاسارگاد و تخت جمشید نباشد، اما ارزش آن با دیگر آثار تاریخی استان فارس برابری می‌کند. سنگ‌نگاره نقش رجب از ابتدای دوره‌ی ساسانی به‌جا مانده استو شاهان ساسانی برخلاف اشکانیان به ثبت تاریخ خود به‌شکل سنگ‌نگاره علاقه داشتند و به این ترتیب موزه‌ای از حکاکی روی سنگ در نقش رجب و نقش رستم به جا گذاشته‌اند.
نام مراغه که می‌آید رصدخانه این شهر در ذهن تداعی می‌شود اما وجود گنبدهایی مانند گنبدسرخ، گنبدکبود، گنبدغفاریه باعث شده که آن‌را به شهر گنبدها نیز بشناسند.
