موقعیت مکانی و اهمیت
پل خشتی لوشان در شهر لوشان، واقع در منتهی الیه جنوب استان گیلان و در مسیر رشت به قزوین، بر روی رودخانه شاهرود احداث شده است. این پل که در فاصله 93 کیلومتری مرکز استان گیلان قرار دارد، از دیرباز نقشی حیاتی در تردد کاروانيان و مسافران گیلان به داخل فلات ایران داشته و امروزه نیز عبور و مرور مردم دو طرف رودخانه را تسهیل میکند.
مشخصات معماری
پل لوشان دارای چهار دهانه جناقی با ابعاد مختلف است. بزرگترین دهانه این پل 18.2 متر و کوچکترین دهانه آن 7.8 متر طول دارد و ارتفاع آنها به ترتیب 15 و 8 متر است. مصالح به کار رفته در ساخت پل، آجرهایی به ابعاد 4×20×20 و 5×25×25 سانتیمتر با ملات گچ و خاک است.
تاریخچه
ناصرالدین شاه در سفر خود به گیلان در سال 1286 هجری قمری از این پل دیدن و از آن عکسبرداری کرده است. عصر احداث پل را به دوره قاجار نسبت میدهند.
نقل قولها و نظرات
- رابینو، جهانگرد فرانسوی، در مورد این پل مینویسد: «پل لوشان بنايي زيبا از آجر است كه مركب از يك طاق كوچك و دو طاق بزرگ است و تاريخ بنايش به دوران خسروخان ميرسد. روسها شيب اين پل را كه تند بود ملايم نمودند».
- فرهاد میرزا معتمدالدوله، از شاهزادگان قاجار، ساخت پل را به حاجی محمدهادی تاجر میانجی که ساکن قزوین بوده است، نسبت میدهد. وی مینویسد که در زمان عبور او از این پل در سال 1292 هجری قمری، هیچ رخنهای در پل دیده نمیشده است.
مرمت و بازسازی
پل خشتی لوشان پس از زلزله مهیب خرداد 1369 گیلان و زنجان دچار آسیب جدی شد که به همت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان مورد مرمت اساسی قرار گرفت.
ویژگیهای منحصر به فرد
- موج برگردانها در قسمت پایهها برای استحکام آنها و تسهیل جريان آب به هنگام سیلابها
- كوره پوشهايي در ميان پايهها كه از سنگيني پل ميكاهد و در مواقع افزايش سطح آب گذر جريان رود را سهلوت ميبخشد.
- جان پناه در دو طرف مسير عبور عابر
- كف پل با قلوه سنگ فرش شده است.
ثبت در فهرست آثار ملی
پل خشتی لوشان به شماره 2034 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اهمیت و جایگاه
پل خشتی لوشان به عنوان یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجار، از نظر تاریخی، فرهنگی و گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است. حفظ و نگهداری این پل ارزشمند، گامی مهم در حفظ هویت تاریخی و فرهنگی کشورمان خواهد بود.
دیدگاه خود را بنویسید