کارخانه کبریت سازی زنجان: یادگاری از دوره پهلوی

کارخانه کبریت توکلی در سال 1297 توسط حاج تقی توکلی در تبریز تاسیس شد. این کارخانه اولین کارخانه تولید کبریت در ایران بود و نقش مهمی در اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی تبریز داشت. کارخانه توکلی در طول سال‌ها با فراز و نشیب‌های بسیاری روبرو بود، از جمله مصادره در سال 1357 و بازپس‌گیری در سال 1372. این کارخانه در حال حاضر نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین برندهای کبریت در ایران به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

نکاتی در مورد تاریخچه کارخانه کبریت توکلی:

این کارخانه توسط حاج تقی توکلی، که از مهاجران قفقاز بود، تاسیس شد.
در زمان جنگ جهانی اول، کارخانه توکلی به دلیل کمبود مواد اولیه، تعطیل شد.
در سال 1317، با لغو قانون انحصار کبریت، کارخانه توکلی دوباره فعالیت خود را آغاز کرد.
در سال 1342، محمد تقی توکلی، پسر حاج تقی، با استفاده از ضایعات چوب کارخانه، اولین کارخانه نئوپان سازی ایران را تاسیس کرد.
در سال 1357، کارخانه توکلی مصادره شد و به بنیاد مستضعفان واگذار شد.
در سال 1372، کارخانه توکلی به خانواده توکلی بازگردانده شد.
در حال حاضر، کارخانه توکلی با مدیریت مهندس تقی توکلی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

موقعیت: شهر زنجان، خیابان صفا، نرسیده به بلوار چمران

تاریخ ساخت: دوره پهلوی اول

اهمیت:

اولین واحد صنعتی زنجان بعد از کارخانه برق
نمونه‌ای از معماری صنعتی دوره پهلوی
دارای دودکش آجری منحصر به فرد
محل موزه صنعت استان زنجان

مشخصات:

سردر: زیبا، در سال 1390 تخریب و سپس با حفظ طرح اولیه بازسازی شد.
کاربری: تا سال 1357 به عنوان کارخانه کبریت سازی فعال بود.
سوت کارخانه: سه بار در روز نواخته می‌شد: برای بیدار شدن مردم، خبر دادن زمان شروع کار و خبر دادن زمان تعطیلی کار.
بخش‌های مختلف: دروازه ورودی، فضای کارخانه، حیاط بنا
دروازه ورودی: شبیه به شیر و خورشید
فضای کارخانه: شامل قسمت‌های مختلف مراحل تولید کبریت
پلان: مربع مستطیل به طول 40.25 و عرض 21.63 متر
فضاها: سالن تولید، انبار مواد اولیه، انبار تولیدات، گرمخانه
نمای غربی: دارای پنجره‌های هلالی و سیمان کاری رنگین

وضعیت فعلی:

کاربری فعلی: انجام فعالیت‌ها و اجرای برنامه‌های فرهنگی
موزه صنعت: در این مجموعه قرار دارد و شامل دستگاه‌های قدیمی و اشیاء مربوط به صنعت کبریت سازی است.

جاذبه گردشگری: